Kadınların seçme ve seçilme hakkının 91. yılına dikkat çeken CHP Balıkesir İl Kadın Kolları, kadın muhtarların demokrasiye katkısının önemini vurguladı. İl Başkanı Ayşe Pınar Yahşi, kadınların eşit temsili için mücadeleye devam edeceklerini belirtti.
Haber: Atilla Yoğurtçu
CHP Balıkesir İl Kadın Kolları Başkanı Ayşe Pınar Yahşi, kadınların köy ihtiyar heyetleri ve muhtarlıklarda seçme ve seçilme hakkını kazanmasının 91. yılı vesilesiyle bir basın açıklaması yaptı. Açıklamada, Cumhuriyet devrimlerinin en önemli kazanımlarından biri olan kadınların siyasi haklarına kavuşmasının, Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde atılan adımlarla mümkün olduğu vurgulandı. 91 yıl önce, 26 Ekim 1933’te yapılan Köy Kanunu değişikliğiyle kadınların köy ihtiyar heyetleri ve muhtarlıklarda seçme ve seçilme hakkı kazandığını hatırlatan Yahşi, bu mücadeleye katkı sunan herkesi saygıyla andıklarını belirtti.
Açıklamada, kadınların Türkiye’de birçok gelişmiş ülkeden daha önce bu hakka kavuşmasının gurur verici olduğu ifade edilerek, kadınların siyasi hayatta aktif rol almalarının önemine dikkat çekildi. Türkiye’de kadınlar, 3 Nisan 1930’da belediyelerde, 26 Ekim 1933’te köy ihtiyar heyetlerinde ve muhtarlıklarda, 5 Aralık 1934’te ise parlamentoda seçme ve seçilme hakkı elde etti.
Türkiye’nin İlk Kadın Muhtarı Gül Esin’in Öncü Rolü
Basın açıklamasında, 6 Kasım 1933’te Aydın’ın Çine ilçesine bağlı Demircidere Köyü’nde yapılan seçimlerde Türkiye’nin ilk kadın muhtarı seçilen Gül Esin’in hikayesi de hatırlatıldı. Yaklaşık 500 kişinin oy kullandığı seçimde, sekiz aday arasından tek kadın aday olan Gül Esin, muhtarlık görevini üstlendi. Esin’in, muhtarlık döneminde köyünün sosyal ve ekonomik hayatına değerli katkılar sunduğu, özellikle kız çocuklarının eğitimi için yoğun çaba harcadığı belirtildi.
Kadın Muhtar Sayısında Artış, Ancak Eşit Temsil Hâlâ Uzak
2024 yılı yerel seçimlerinde, Türkiye genelinde 32.265 mahalle ve 18.252 köy olmak üzere toplam 50.517 muhtar bulunduğunu ifade eden Yahşi, bu seçimlerde sadece 1.680 kadın muhtar seçildiğini, geri kalan 48.837 muhtarın ise erkeklerden oluştuğunu dile getirdi. Balıkesir’de ise 1134 mahalleden yalnızca 65’inde kadın muhtarların görev yaptığı belirtilerek, kadınların muhtarlıkta hala yeterli düzeyde temsil edilmediği vurgulandı. 2019 yerel seçim sonuçlarına göre muhtarların sadece %2’sinin kadın olduğu bilgisi paylaşıldı.
Kadın Muhtarların Toplumsal Duyarlılık ve Demokrasiye Katkısı
Yahşi, kadın muhtarların mahallerindeki sorunlara kadın duyarlılığı ve yaratıcılığı ile çözüm ürettiğini belirterek, özellikle çocuk istismarı ve erkek şiddetinin arttığı bir dönemde, kadın muhtarların öneminin daha da arttığını ifade etti. Ayrıca, toplumsal cinsiyet eşitliği alanında eğitim almış kişilerin mahallelerde bulunmasının, toplumun olumlu yönde değişmesine katkı sağlayabileceğini dile getirdi.
Son olarak, kadınların toplumsal hayatta daha etkin olmasının ve karar alma mekanizmalarında eşit temsilin sağlanmasının, Türkiye’yi demokratik ve laik bir geleceğe taşıma mücadelesinin bir parçası olduğu vurgulandı. Yahşi, Gül Esin’den bugüne kadar kadın muhtarların toplumsal cinsiyet eşitliği için çalıştıklarını ve rol model olmaya devam ettiklerini belirterek, kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanmasının 91. yılını kutladı.