İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) yayımladığı çarpıcı rapora göre, 2013-2024 yılları arasında Türkiye’de 18-25 yaş arası 2664 genç işçi, önlenebilir iş kazalarında hayatını kaybetti. Raporda, gençlerin ucuz işgücü olarak görüldüğü ve güvencesiz çalışma koşullarının ölümleri tetiklediği vurgulanırken, hükümet politikaları ağır şekilde eleştirildi.
Ekonomik Kriz ve Gençliğin Çıkmazı
Rapor, genç işçi ölümlerini artan yoksulluk ve işsizlikle ilişkilendiriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “en az 3 çocuk” çağrısı ve “Evlenecek Gençlerin Desteklenmesi Projesi” gibi girişimlere rağmen, gençlerin geleceği kararıyor:
- Yoksulluk: Dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 22 bin 131 TL (Türk-İş), ortalama kira ise 20 bin 542 TL (Endeksa).
- İşsizlik: Geniş tanımlı genç işsizliği %37,3 (DİSK-Ar). OECD verilerine göre, 18-24 yaş arası her 3 gençten biri ne eğitimde ne de istihdamda.
- Cinsiyet Eşitsizliği: Genç kadın işsizliği %46,7 ile erkeklerin iki katından fazla.
İSİG, AKP döneminde tarım, sanayi ve sosyal politikaların gençleri “ucuz işgücüne” dönüştürdüğünü belirterek, “Sermaye için örgütsüz ve güvencesiz emek havuzu vazgeçilmez” ifadesini kullandı.
Rapordan Çarpıcı Veriler
1. Ölümlerin Sektörel Dağılımı:
- İnşaat (695 ölüm) ve Tarım (453 ölüm) en riskli sektörler.
- Konaklama/Eğlence (231), Taşımacılık (178) ve Madencilik (150) de yüksek ölüm oranlarına sahip.
2. Ölüm Nedenleri:
- Trafik ve Servis Kazaları: 637 ölüm.
- Yüksekten Düşme: 436 ölüm.
- Göçük/Ezilme: 403 ölüm.
- Elektrik Çarpması: 242 ölüm (basit önlemlerle engellenebilir).
3. Demografik Dağılım:
- Yaş: 25 yaş (523 ölüm) en kritik grup. 18 yaşında 221 genç işçi öldü.
- Cinsiyet: Ölenlerin 2434’ü erkek, 230’u kadın. Kadınlar tarım, tekstil ve sağlıkta çalışırken yaşamını yitirdi.
- Göçmen İşçiler: 280 göçmen öldü. Suriyeli (142) ve Afgan (84) gençler en büyük kayıpları verdi.
4. Sendikalılık Oranı: Ölenlerin sadece %3,19’u sendikalıydı. Maden ve metal sektöründe sendikalı ölümler öne çıktı.
5. Şehirler:
- İstanbul (336 ölüm), Antalya (116), İzmir (108) ve Konya (102) ilk sırada.
- Van, Diyarbakır ve Şanlıurfa’dan göç eden gençler, kentlerdeki riskli işlerde can verdi.
Eleştiriler ve Siyasi Tepkiler
Rapor, “2023 Aile Yılı” ve “Evlen, Kredi Al” politikalarını sert şekilde eleştirdi:
- “Seviyorsan git evlen bence” çağrısı, gençlerin yoksulluk ve iş cinayetleriyle boğuştuğu bir dönemde dalga geçer nitelikte bulundu.
- 2024’ün “Emekliler Yılı” ilan edilmesine rağmen yaşlı işçi ölümlerinin artması da benzer bir çelişki olarak yorumlandı.
İSİG, “Gençlerin geleceği, sermayenin kâr hırsına kurban ediliyor” diyerek acil önlem talep etti:
- İş güvenliği denetimlerinin sıkılaştırılması,
- Güvencesiz çalışmanın sona erdirilmesi,
- Genç işsizliğe yönelik kalıcı çözümler.
