Haber: Atilla Yoğurtçu
Yeni eğitim-öğretim yılının başlamasıyla birlikte, 2024-2025 döneminde öğrenciler ve veliler artan okul ve kırtasiye masraflarıyla mücadele etmek zorunda kalıyor. Ülkedeki ekonomik zorluklar, yüksek enflasyon ve derinleşen kriz, eğitim harcamalarını da büyük ölçüde artırmış durumda. Öğrenci aileleri, kırtasiye malzemelerinden okul kıyafetlerine, beslenme masraflarından spor malzemelerine kadar geniş bir yelpazede önemli harcamalar yapmak zorunda kalıyor. Bu durum özellikle dar ve orta gelirli aileler için ciddi bir ekonomik yük oluşturuyor.
Masraflar Her Yıl Katlanıyor
Balıkesir Eğitim Hakkı Platformu adına açıklama yapan Eğitim Sen Balıkesir Şube Başkanı Gürbüz Şahin, artan eğitim giderlerinin öğrencilerin eğitim hayatını tehdit ettiğini belirtti. Şahin, bu yıl yaşanan fiyat artışlarının geçmiş yıllara göre daha da yüksek olduğunu ve velilerin bu masraflarla baş etmekte zorlandığını ifade etti.
Geçtiğimiz iki yılın verilerine bakıldığında, birçok temel okul malzemesinde %50 ile %70 arasında değişen fiyat artışları dikkat çekiyor:
Okul kıyafetleri: 2023-2024 döneminde 1.250 TL olan okul kıyafetleri, bu yıl 2.000 TL’ye yükselerek %60 oranında zamlandı.
Okul çantası: Geçen yıl 250 TL olan bir okul çantasının fiyatı 2024-2025 döneminde 400 TL’ye çıkarak %60 arttı.
Beslenme çantası: 80 TL’den 120 TL’ye çıkarak %50 oranında zamlandı.
Spor ayakkabısı: Geçen yıl 400 TL olan spor ayakkabısının fiyatı bu yıl 650 TL’ye yükseldi ve %63 oranında artış gösterdi.
Defter (100 yaprak): Geçen yıl 15 TL olan defterin fiyatı bu yıl 25 TL’ye çıkarak %67 zamlandı.
Bu fiyat artışları, özellikle okul çantası, spor ayakkabısı ve defter gibi temel ürünlerde ciddi oranda yükseldi. Veliler, bu masrafların her bir çocuğu için ayrı ayrı hesaplandığında aile bütçelerinde büyük bir yük oluşturduğunu belirtiyor. Özellikle birden fazla çocuğu olan ailelerde bu giderler iki katına çıkıyor, bu da ekonomik zorlukları daha da artırıyor.
Eğitim Giderleri Aileleri Zorluyor
Bir okul çantasını doldurmanın maliyeti, öğrencinin eğitim seviyesine göre değişiklik gösteriyor. İlkokul öğrencileri için kırtasiye malzemeleri ve diğer temel gereksinimler hesaba katıldığında toplam maliyet 3.000 TL ila 5.000 TL arasında değişiyor. Ortaokul ve lise öğrencilerinin okul ihtiyaçlarını karşılamak ise 6.000 TL’yi aşıyor. Eğer teknolojiye yönelik ihtiyaçlar da (tablet, hesap makinesi vb.) eklenirse, bu rakamlar 10.000 TL’nin üzerine çıkabiliyor.
Dar gelirli aileler için bu maliyetler, çocuklarının eğitime erişim şansını büyük ölçüde kısıtlıyor. Birçok aile, artan hayat pahalılığı nedeniyle çocuklarının en temel okul ihtiyaçlarını bile karşılayamaz hale geliyor. Bu durum, kırsal bölgelerde ve düşük gelirli semtlerde yaşayan öğrencilerde daha belirgin bir dezavantaj yaratıyor. Kırtasiye malzemelerine, okul kıyafetlerine ve beslenme gibi temel ihtiyaçlara ulaşmakta zorluk çeken öğrenciler, eğitimde ciddi eşitsizliklerle karşı karşıya kalıyor.
Velilerin Üzerindeki Yük Artıyor
Artan masraflar sadece kırtasiye ürünleriyle sınırlı değil. Veliler, çocuklarının okul kıyafetleri, servis ücretleri, beslenme masrafları, ek kurslar ve sınav hazırlık malzemeleri gibi birçok ek harcamayı da üstlenmek zorunda kalıyor. Büyük şehirlerde yaşayan aileler için ise bu masraflar çok daha yüksek. Özel okulda okuyan öğrencilerin velileri ise bu harcamaların yanında okul ücretleri ve servis giderleri gibi kalemlerle de baş etmek zorunda kalıyor.
Şahin, her yıl giderek artan bu masrafların, ülkede yaşanan ekonomik zorlukların ne kadar derinleştiğini gösterdiğini belirtti. Eğitim hakkının her çocuğun temel hakkı olduğunu vurgulayan Şahin, devletin her bireyin bu haktan eşit koşullarda yararlanmasını sağlamakla yükümlü olduğunu ifade etti. Eğitim masraflarının devlet tarafından üstlenilmesi gerektiğini savunan Şahin, böylece ailelerin üzerindeki maddi yükün hafifletileceğini ve çocukların daha nitelikli bir eğitim alabilmesinin mümkün hale geleceğini söyledi.
Eğitime Erişimde Eşitsizlik Derinleşiyor
Eğitimde giderek artan piyasalaştırma ve ticarileştirme politikalarının yerini kamusal eğitim anlayışının alması gerektiğini belirten Şahin, eğitime erişimin önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı. Artan masraflar, özellikle dezavantajlı durumdaki öğrencilerin eğitimden kopmasına ve fırsat eşitsizliklerinin daha da derinleşmesine neden oluyor. Okul ihtiyaçlarının karşılanamaması, öğrencilerin motivasyonlarını ve okula aidiyet duygularını olumsuz etkiliyor.
Balıkesir Eğitim Hakkı Platformu adına yapılan açıklamada, eğitime erişimdeki eşitsizliklerin giderilmesi için devletin acil adımlar atması gerektiği ifade edildi. Tüm öğrencilerin eşit şartlarda eğitim alması ve eğitimin bir ticari mal olmaktan çıkarılması gerektiği vurgulandı.
