Anavatanı Kuzey Avrupa olan koyun otu, göz hastalıklarını iyileştiren şifalı bitki olarak bilinir. Sindirime ve bağışıklığa iyi gelen bu otun çay tüketiminde kronik rahatsızlığı olanlar dikkatli olmalıdır.
Şifalı bitki olarak bilinen koyun otunun anavatanı, İngiltere ve kuzey Avrupa ülkeleri olarak bilinir. Hoş kokulu, sarısalkım şeklindeki çiçekleri ve koyu yeşil yapraklarıyla hem görünüm açısından güzel hem de insan sağlığı için faydalıdır. Geçmiş zamanlarda, gözde meydana gelen hastalıkları iyileştiren şifalı bitki olarak bilinmekteydi.
Koyu yeşil uzun dalları bulunan koyun otu, yaklaşık 80 santim kadar uzayabilir. Ülkemizde ise kasıkotu, kızılyaprak ve kuzu pıtrağı gibi isimlerle anılmaktadır. Genellikle güneşli veya yarı güneşli alanlarda kendiliğinden yetişen koyun otu bitkisinin alt yaprakları, tüylü bir yapıya sahiptir. Türkiye’de hemen hemen her yerde yetişebilen bir bitkidir.
KOYUN OTU NASIL TOPLANIR VE SAKLANIR?
Faydaları son yıllarda daha çok ön plana çıkan koyun otu; sulak alanlarda, çayırlarda, ormanlarda ve yol kenarlarında kendiliğinden yetişir. Yaklaşık 5-10 santim yüksekliğinden sonra kesilerek toplanır. Toplandıktan sonra parçalara ayrılarak güneş görmeyen yerlerde kurutulur.
Kurutulan koyun otu bitkisi, serin yerlerde muhafaza edildiği takdirde yaklaşık 1 yıl kadar rahatlıkla kullanılabilir. Kökü dışında tüm bölümleri kullanılabilen bu bitki, kurutulduktan sonra cam kavanozlara doldurularak muhafaza edilebilir.
KOYUN OTU YEMEK VE ÇAY OLARAK NASIL KULLANILIR?
Koyun otu, baharat haline getirilerek tüketilmesi mümkündür. Genellikle çay olarak tüketilen koyun otu, hafif acımsı bir tada sahiptir ve bu nedenle tatlandırmak için bal kullanılabilir. Çay olarak, yemeklerden önce bir çay bardağı tüketilmesi hazımsızlığı giderir ve idrar söktürücü özelliğe sahiptir. Salatalarda ve çorbalarda da kullanılması mümkün olmakla birlikte, hafif acımsı tadı nedeniyle belirli oranlarda kullanılmasına dikkat edilmelidir.
Çay hazırlamak için; kaynamış büyük bir su bardağı içerisine yaklaşık 1,5-2 çay kaşığı kadar koyun otu eklenip demlenmeye bırakılır. Ağustos aylarında toplanıp gölgede kurutulması gereken koyun otunun sebze olarak tüketilmesi mümkün değildir; ancak gövdesi, çiçekleri ve yaprakları kurutularak veya kaynatılarak kullanılır.
ALTERNATİF KULLANIM VE HARİCİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ
Koyun otu kaynatılarak banyo suyu olarak da kullanılabilir. Bunun yanı sıra, koyun otu yaprakları kesilerek lapa haline getirildikten sonra yara oluşan bölgeler üzerine sürülebilir. Bu şekildeki yaraların kısa süre içerisinde iyileşmesi sağlanır. Merhem haline getirildikten sonra da vücutta meydana gelen yaraların tedavisinde etkilidir. Lapa haline getirilen koyun otu bitkisi, cilt hastalıklarının tedavisinde rahatlıkla kullanılabilir.
KOYUN OTUNUN TEMEL FAYDALARI VE İYİ GELDİĞİ HASTALIKLAR
Yüzyıllardan beridir koyun otu faydaları saymakla bitmeyen ve birçok alanda tedavi amaçlı olarak kullanılan bir bitkidir. Özellikle Avrupa’da alternatif tıpta şifa veren bitki olarak adlandırılır. Özellikle geçmiş zamanlardan beri göz nezlesi ve diğer göz hastalıklarında şifa kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Koyun otunun diğer önemli faydaları şunlardır:
-
Sindirim ve Böbrek: Sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlayarak hazımsızlığı giderir. İdrar söktürücü özelliği bulunur ve böbrek/mesane rahatsızlıklarına karşı faydalıdır.
-
Bağışıklık ve Enfeksiyon: Vücut enfeksiyonlarının giderilmesinde oldukça etkilidir ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
-
Solunum Yolu: Boğaz ağrılarını gidererek ateş düşürücü özelliğe sahiptir ve kuru öksürüğü geçirir.
-
Hücre ve Kan: Hücre yenileyici özelliğe sahiptir ve kansızlığı giderir.
-
Diğer Faydalar: Karaciğer fonksiyonlarını iyileştirir ve taze olarak kullanıldığında kalp rahatsızlıklarında etkilidir. Kadınlarda aşırı adet kanamalarında kanamayı durdurur. Ağız ve diş eti rahatsızlıklarında gargara şeklinde kullanıldığında faydaları kısa süre içerisinde görülür.
VİTAMİN İÇERİĞİ VE KALORİ DEĞERİ
Koyun otu, insan sağlığı için zengin bir içeriğe sahiptir. İçeriğinde bol miktarda A ve E vitaminleri ile demir ve protein bulunmaktadır. Bu içeriği sayesinde ilaç sektöründe de çok fazla kullanılmasına olanak sağlamıştır. Koyun otu, düşük kaloriye sahip olması nedeniyle, diyet yapanların rahatlıkla tercih edebileceği bir üründür.
KULLANIM RİSKLERİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Koyun otu zararları yok denecek kadar az olsa da, yiyecek ve içeceklerde olduğu gibi belirli düzeylerde tüketilmelidir. Günde 3 bardaktan fazla tüketilmesi önerilmez.
Özel durumlar şunlardır:
-
Kronik Rahatsızlık: Herhangi bir kronik rahatsızlığı bulunan ve sürekli ilaç kullanan kişilerin doktor tavsiyesiyle bu ürünü tüketmeleri daha faydalı olacaktır.
-
Hassas Bünye: Hassas bünyeli ve alerjik yapıya sahip kişilerin, kullanmadan önce dikkat etmeleri gerekir.
-
Gebelik: Hamile ve emziren kadınların koyun otunu tüketmeleri önerilmez.
-
İlaç Etkileşimi: Tansiyonu düşürdüğü için çok fazla kullanımı aşırı tansiyon düşmesine sebebiyet verebilir. Ayrıca kan inceltici ilaçlarla kullanımı sonrasında da bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
-
Tüketim Şekli: Sindirim sistemini çalıştıran koyun otunun çok fazla kullanılması bağırsakların tembelleşmesine sebebiyet verebilir. Bitkinin yapraklarının yeşilken, çiğ olarak tüketilmesi doğru değildir.
