Yeni bir rapora göre, iklim değişikliğinin tetiklediği büyük yangınlar, 2024 yılında küresel orman kaybının rekor seviyelere ulaşmasına yol açtı.
Geçtiğimiz yıl tropikal ormanların kaybı 6,7 milyon hektara (16,6 milyon dönüm) ulaştı, bu 2023’e kıyasla %80’lik bir artış ve yaklaşık olarak Panama büyüklüğünde bir alan anlamına geliyor. Başlıca neden ise, Kasım ayındaki bir sonraki küresel iklim zirvesine ev sahipliği yapacak olan Brezilya’nın, yağmur ormanlarında kaydedilen en kötü kuraklık ortasında Amazon’daki yangınları kontrol altına almakta zorlanmasıydı. Bolivya ve Kanada da dahil olmak üzere birçok ülke orman yangınlarından etkilendi.
Dünya Kaynakları Enstitüsü ve Maryland Üniversitesi tarafından yayımlanan yıllık raporda, tropikal orman kaybının başlıca nedeninin yangınlar olduğu ilk kez gösterildi. Bu durum, nemli ve yanması beklenmeyen bir ekosistem için kasvetli bir dönüm noktası olarak tanımlandı.
Verileri derleyen ve analiz eden Maryland Üniversitesi’ndeki bir laboratuvarın eş direktörü olan Matthew Hansen, “Verilerdeki sinyaller özellikle korkutucu” derken şöyle devam etti: “Korkulan şey, iklim sinyalinin etkili bir şekilde yanıt verme yeteneğimizi geride bırakması.”
Raporda Latin Amerika’nın özellikle ağır bir darbe aldığı, Amazon ormanlarındaki kaybın 2016’dan bu yana en yüksek seviyesine ulaştığı belirtildi.
Brezilya, 2,8 milyon hektar (6,9 milyon dönüm) orman alanını kaybederek tüm ülkeler arasında ilk sıraya yerleşti. Ülkenin devlet başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, 2023’te göreve geldiğinde dünyanın en büyük yağmur ormanını koruma sözü vermişti.
Brezilya Çevre Bakanlığı’nda ormansızlaşma kontrol politikalarını denetleyen Andre Lima, “Benzeri görülmemiş bir durum ile karşı karşıyayız ve tüm politikalarımızı yeni bir gerçekliğe uyarlamamız gerekiyor” derken, orman kaybının önde gelen nedenleri arasında hiçbir zaman yer almayan yangının artık hükümet için en önemli önceliklerden biri olduğunu sözlerine ekledi.
Bolivya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ni geçerek tropikal orman kaybında en fazla artış yaşanan ikinci ülke oldu. Bolivya’da orman kaybı 2024 yılında %200 artarken, başlıca nedenler olarak kuraklık, orman yangınları ve hükümetin teşvik ettiği tarımsal genişleme işaret edildi. Raporda, Latin Amerika genelinde benzer eğilimler olduğu belirtildi.
Kolombiya ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki çatışmalar da silahlı grupların doğal kaynakları tüketmesine ve ormansızlaşma oranlarını artırmasına neden oldu.
Tropiklerin dışında, mevsimsel yangınların yaşandığı boreal ormanları da 2024’te rekor seviyede orman kaybına uğradı; orman yangınlarının kontrolden çıkmasıyla hem Kanada hem de Rusya 5,2 milyon hektarlık (12,8 milyon dönüm) orman alanını kaybetti.
Güneydoğu Asya’da, küresel eğilim tersine döndü. Malezya, Laos ve Endonezya’da orman kaybında çift haneli düşüşler kaydedildi. Yerel koruma politikaları, toplulukların ve özel sektörün çabalarıyla birleştirilirken yangınlar ve tarımsal genişleme etkili bir şekilde kontrol altına alındı.
