Tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Van, geçmişten günümüze uzanan yüzlerce yıllık tarihi yapılarıyla önemli kültürel miraslarına sahip olmasıyla dikkat çekiyor. Bu tarihi yapılar özellikle son yıllarda bakımsızlık ve ilgisizlikle gündeme geliyor. Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan bu yapıların restorasyonunun önündeki en büyük engellerden biri ise özel mülkiyet. Başta İpekyolu ilçesinde bulunan Yedi Kilise olmak üzere birçok yapı özel mülkiyetten dolayı restore edilemiyor. Kentteki tarihi yapıların restorasyonun önündeki engelden olan özel mülkiyet sorunu ile ilgili Şehrivan’a konuşan Van Çevre, Tarihi Eserleri Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği (Van Çev-Der) Başkanı Ali Kalçık, yetkililerin kamulaştırma veya mülk sahipleriyle anlaşma yoluna gitmesinin şart olduğunu belirterek, “Kültürel miras kamunun ortak değeridir, önlem alınmazsa tarihi yapıları kaybedeceğiz” diyerek özellikle özel mülkiyetin tarihi mekanların kurtuluşunun önünde engel olmasına vurgu yaptı.
BAŞKAN KALÇIK: VAN’IN HER KÖŞESİ GEÇMİŞİN İZLERİNİ TAŞIYOR
Başkan Kalçık, Van’ın tarihi önemini dile getirerek, “Van, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış köklü bir kent olarak, her köşesinde geçmişin izlerini taşıyan yapıları barındırıyor. Urartulardan Osmanlı’ya kadar uzanan geniş bir tarihe tanıklık eden Van’da, kalelerden kiliselere, köprülerden camilere kadar pek çok tarihi eser bulunuyor. Van Kalesi, Hoşap Kalesi, Akdamar Kilisesi, Yedi Kilise, Çavuştepe Kalesi gibi yapılar, kentin tarihi mirasının en önemli örneklerini oluşturuyor” şeklinde konuştu.
VAN’DA BİRÇOK TARİHİ YAPI KADERİNE TERK EDİLMİŞ DURUMDA
Başkan Kalçık, Van’daki tarihi yapıların yıllarca restore edilmemesine tepki göstererek, “Van ve çevre illerdeki tarihi yapılar uzun zamandır sahipsiz bırakılıyor. Van’da çok sayıda tarihi yapı var ama kaderine terk edilmiş durumda. Yıllardır bu konuyu sık sık gündeme getiriyoruz. Maalesef yapılarımız restore edilmiyor. Birçok kilise, manastır içler acısı durumda. Bu, sadece özel mülkiyet statüsündeki yapılar için geçerli değil, aynı zamanda birçok kamusal alan da bakımsızlığa terkedilmiş durumda. Özel mülkiyetteki kiliseler, manastırlar ve diğer tarihi yapılar, bir yandan miras değeri taşırken diğer yandan bakım ve onarım gereksinimleri bulunuyor” diye konuştu.
VAN’DA ÖZEL MÜLKİYETTEN DOLAYI TARİHİ YAPILAR RESTORE EDİLMİYOR
Kalçık, tarihi yapıların toplumun ortak kültürel mirası olduğuna dikkat çekerek, “Tarihi yapılar, sahiplerinin inisiyatifiyle bırakıldığından, çoğu kez herhangi bir restorasyon çalışmasına tabi tutulmuyor. Oysa bu yapılar yalnızca özel mülklerin değil, toplumun ortak kültürel mirasıdır. Bu durum yıllardır göz ardı ediliyor ve bu da bu değerlerin yok olmasına yol açıyor. Eğer daha fazla dikkat gösterilmezse, Van ve çevresindeki tarihi yapılar, zamanla tamamen tahrip olacak ve geriye yalnızca birkaç harabe kalacak. Bu yüzden bir an önce önlem alınmalı ve gereken adımlar atılmalıdır” dedi.
“DİYARBAKIR’DA RESTORASYON İÇİN BİR ADIM ATILDI, VAN İÇİN DE AYNISI YAPILMALI”
Diyarbakır’daki Surp Giragos Kilisesi’nin restore edilmesinin Van için örnek teşkil ettiğini belirten Kalçık, “Diyarbakır’daki Surp Giragos Kilisesi özel mülkiyetten dolayı yıllarca restore edilmedi. Geçtiğimiz yıl kilisenin restorasyonuna başlandı. Kilisenin restore edilmesi, bölgedeki tarihi yapılar için çok önemli bir adım oldu. Bu restorasyon, tarihi ve kültürel mirasların korunması gerektiği konusunda toplumsal bir farkındalık yaratmakla kalmadı. Aynı zamanda bölgedeki turizm sektörünü de katkı sağladı. Van’daki Yedi Kilise’nin de aynı şekilde restore edilmesi, hem Van’a değer katacak hem de bölgenin kültürel mirasını gelecek nesillere aktaracaktır. Diyarbakır’daki başarı, Van için de bir örnek teşkil edecektir. Kültürel miras, sadece sahipleri için değil, tüm toplum için önemlidir ve bu mirası koruma sorumluluğu tüm kamuoyunun olmalıdır” ifadelerini kullandı.
KALÇIK’TAN YETKİLİLERE ÇAĞRI: TÜM TARİHİ YAPILAR KORUNMALI VE RESTORE EDİLMELİ
Kalçık, yetkililerin hızlıca harekete geçmesi gerektiğini ifade ederek sözlerini şöyle tamamladı: “Yedi Kilise gibi tarihi yapılar, sadece dini ve kültürel birer simge değil, aynı zamanda tarihin sesini duyurur. Bu yapılar, geçmişi bugüne taşır ve gelecek nesillere bu mirası aktarmak, toplumsal hafızayı canlı tutmak için büyük bir öneme sahiptir. Eğer bu yapılar ihmal edilirse, gelecek kuşaklar bu mirastan mahrum kalacak ve tarih bir kez daha kaybolacaktır. Van’ın kültürel mirasını yaşatmak için Yedi Kilise başta olmak üzere tüm tarihi yapılar, ciddi bir şekilde ele alınmalı ve koruma altına alınmalıdır. Yetkililerin devreye girmesiyle, bu yapılar restore edilmelidir. Eğer bu adımlar atılmazsa, bu önemli tarihi yapıları kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacağız.”
Kaynak: ŞehriVan
