Avrupa İklim Vakfı’nın CEO’su ve eski bir Fransız diplomat olan Laurence Tubiana, hükümetlerin iklim kriziyle mücadele için finansman bulmakta zorlandığı bir dönemde, yapay zeka ve kripto paraların vergilendirilmesinin bir seçenek olabileceğini savundu.
Tubiana, şu sıralar ayrıca havacılık ve fosil yakıt çıkarımı gibi yüksek düzeyde kirlilik yaratan faaliyetleri vergilendirerek iklim eylemi için yeni finansman kaynakları bulmayı amaçlayan uluslararası bir girişim olan Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü’nün de eş başkanlığını yürütüyor.
Bunun bir ilk adım olabileceğini ifade eden Tubiana, kripto paranın yapay zeka gibi çok fazla enerji tükettiğini ve bu yüzden vergilendirilebileceğini söyledi. Nitekim Sadece Bitcoin üretimi için her yıl Polonya’nın yıllık enerji tüketimine eşdeğer bir miktar enerji harcanıyor. Yapay zekâ da büyük kaynaklar tüketiyor, bu da bilişim şirketlerini dünyanın dört bir yanında elektrik tedariki sağlama konusunda yarışa sokuyor.
Şirketler veri merkezlerinin yerlerini başka ülkelere kayırmaya çalıştıkları için yapay zekanın vergilendirilmesinin zor olabileceğini kabul eden Tubiana, kripto paraların vergilendirilmesine yönelik ise özellikle Donald Trump yönetimindeki ABD’den tepkiler gelebileceğini ancak buna rağmen merkez bankalarının konuya ilgi gösterdiklerini belirtti. Tubiana sözlerine şöyle devam etti:
“Çünkü düzenlenmesi gerekiyor. Bazen bu işin içinde organize suç da var, bu yüzden paranın nereden geldiğine ve kullanıcıların kim olduğuna bakılmalı.”
Görev Gücü, Tubiana’nın önerilerinin nasıl başarılabileceğini incelemek üzere bir uzman grubunu bu işe atarken, yanı sıra bazı ülkelerin birinci sınıf uçak biletlerine ve özel jetlere yeni vergiler getirilmesi konusunda anlaşmaya varmasıyla erken bir başarı da elde etti. Fransa, İspanya, Kenya, Barbados, Somali, Benin, Sierra Leone ve Antigua ve Barbuda, Haziran sonunda duyurulan bu anlaşmayı imzalayan ilk ülkeler oldu.
Araban Varsa Vergi Ödüyorsun, Uçarken Vergi Yok
Konu hakkında konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron şöyle dedi: “Bu kritik sektörlerin, küreselleşmeden faydalanan bu alanların, iklim kriziyle mücadeleye yönelik ortak çabaya finansman sağlaması için daha fazla ülkeyi harekete geçirmeliyiz. Tüm ülkeleri bu uluslararası çerçeveye katılmaya çağırıyorum çünkü bu son derece önemli ve gündemimizin bir parçası.”
Büyük ekonomilerin de katılması durumunda, bu tür vergilerin yılda 147 milyar euro gelir sağlayabileceği tahmin ediliyor. Özel jet kullanımı 2019 ile 2023 yılları arasında neredeyse %50 artarken, birinci sınıf ile uçuşlar, Covid kısıtlamalarının ardından ekonomi sınıfına göre daha hızlı toparlandı. Ayrıca yapılan anketler, birinci sınıf yolculardan daha fazla ücret alınmasının halk arasında destek göreceğini gösteriyor.
Araba sahibi olunduğunda vergi ödendiğini ama uçulduğunda ödenmediğini hatırlatan Tubiana şöyle dedi:
“Dolayısıyla burada adaletle ilgili bir boyut var ve bu insanlarda karşılık buluyor. Bu türden vergiler küresel bir anlaşma olmadan da ülkeler tarafından uygulanabilir. Havacılık vergisi çok karmaşık değil, çünkü bu gerçekten egemen bir karar.”
Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün Nisan ayında bu yönde bazı adımlar atmasının ardından, deniz taşımacılığına yönelik potansiyel bir karbon vergisi de hâlâ tartışılıyor. Ekim ayında bir toplantı daha yapılması planlanırken, Tubiana, yeni bir vergi kararının alınacağı konusunda “makul derecede iyimser” olduğunu söyledi.
Fransa’nın Müzakerelerde İzlediği Yola Tepki
Görev gücü ayrıca, hisse senedi alımlarına yönelik bir vergi gibi diğer seçenekleri de inceliyor. Araştırmalara göre, buna benzer bir vergi piyasayı bozmadan yılda 105 milyar euro kadar gelir sağlayabilecek.
Greenpeace International’ın “Sondajı Durdur, Ödemeye Başla” kampanyasının küresel siyasi lideri olan Rebecca Newsom, Görev Gücünü daha ileri gitmeye ve fosil yakıt üretimine vergi koymaya çağırdı. Bir sonraki açık adımın petrol ve gaz şirketlerini sorumlu tutmak olduğun belirten Newsom, sözlerine şöyle devam etti:
“Fosil yakıt baronları ahlaksız kârlar elde ederken, insanlar giderek daha yıkıcı seller, fırtınalar ve orman yangınlarıyla sarsılıyor. Bu durumda, halkın 10 kişiden 8’inin bu şirketlerin ödeme yapmasını desteklemesine şaşırmamalı. Küresel Dayanışma Vergileri Görev Gücü üyeleri ve dünyanın zengin ülkeleri, bu büyük halk desteğine kulak vermelidir.”
Kaynak: İklim Haber
