Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Yönetim ve Danışma Kurulu üyeleri, Mühendislik Fakültesi Jeoloji ve Jeofizik Mühendisliği Bölümü ve İzmir Meslek Yüksek Okulu ile Deniz Bilimleri Teknolojisi Enstitüsü’ndeki bilim insanları, Ege Denizi Santorini Adası çevresindeki depremlere ilişkin raporunu tamamladı.
Deprem fırtınasının başladığı 28 Ocak’tan 7 Şubat’a kadar 10 günlük sürece ilişkin çalışmada Santorini Yanardağı kuzeydoğusunda gelişen sismik aktivite incelendi.
Rapora göre süregelen sismik aktivite, Santorini Yanardağı’nın kuzeydoğusunda ve güneybatısında yoğunlaşıyor. Bu alanın güney sınırında Kolumbo Volkanı, kuzey sınırında ise Amorgos Adası’nın bulunduğu belirtilen raporda, depremlerin önemli bir bölümünün İos ve Santorini-Amorgos fayları üzerinde ve etkileşim bölgesinde gerçekleştiği belirtiliyor.
3 senaryo var
Raporda, depremlerin sismolojik özelliklerinin ise hem volkanik hem de tektonik etkilerin birlikte geliştiği tektono-volkanik (magmatik) bir jeolojik sistemi ortaya koyduğu bilgisine de yer veriliyor. Tektono-volkanik ortam nedeniyle 3 farklı olasılığın gelişmesi muhtemel:
“Bunlardan ilki sistemin 7’yi aşan bir depremle rahatlaması ve ardından volkanik bir etkinliğin başlaması. İkincisi ise sistemin volkanik bir aktiviteyle başlaması ve ardından 7’yi aşan bir depremin olması. Üçüncüsü ise sistemin herhangi bir volkanik aktivite göstermeden deprem etkinliğinin azalacak şekilde ileriki bir zamanda yeniden bir deprem fırtınası olana kadar geçici olarak sönümlenmesi.”
“Tsunami tehlikesi de tetiklenebilir”
Rapora göre, büyük ölçekli bir volkanik patlama olması durumunda, yani ilk senaryoda Türkiye’nin Ege kıyıları, Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz boyunca, Kıbrıs’ı da kapsayacak şekilde İsrail’e kadar ulaşacak kül yağışları yaşanması olası.
Bu tür bir patlama aynı zamanda denizaltı heyelanlarına da neden olacağından Ege kıyılarında tsunami tehlikesini de tetikleyebilir.
Büyüklüğü 7’yi aşan bir deprem olması durumunda, yani ikinci senaryoda ise Çanakkale-Fethiye arasında kalan kıyı bölgelerinde tsunami yaşanması öngörülüyor.
1956 yılında Santorini Adası’nın kuzeydoğusundaki Amorgos Fayı üzerinde meydana gelen depremin hatırlatan raporda, benzer bir depremin oluşması durumunda, tsunami dalgasının Türkiye’nin batı-güneybatı kıyılarının belirli bölümlerinde maksimum 2 metre yüksekliğe ulaşacağı ve (özellikle dere, ırmak ve deltaların deniz ile buluştuğu alanlarda) 500 metre kadar içeri gireceği öngörülüyor.
Ege’nin bazı bölgelerinde 8 şiddetinde hissedilebilir
Raporda Santorini merkezli 7.5 büyüklüğündeki bir depremin yaşanması durumundaki senaryoya da değinilirken, bu depremin Santorini civarında 9 şiddetinde yaşanacağı tahmin ediliyor.
Türkiye’nin deprem bölgesinden 150-350 kilometre uzakta belirtilerek depremin büyük oranda 5 şiddetinde yaşanacağı, ancak İzmir Körfezi, Kuşadası Körfezi, Söke Ovası, Gökova Körfezi gibi alüvyonal zemin üzerindeki kısıtlı alanlarda, depremin şiddet değerinin 8’e varan değerler alabileceği öngörülüyor.
Türkiye için uyarı
Raporu hazırlayan bilim insanları, tsunami senaryosunun gerçekleşmesi durumunda dalganın Türkiye’nin güneybatı kıyılarına ulaşması için yaklaşık 30 dakika, kuzeybatı kıyılarına ulaşması için ise 3 saati olacağını, dolayısıyla Ege kıyılarında ve adalarda yaşayan vatandaşların zamanında uyarılması gerekliliğine de vurgu yapıyor:
“Gerek tsunami ve gerekse de volkan patlama tehlikesini açıklayan uluslararası standartlara uygun bir bilgi notunun düzenlenmesi ve toplumumuza iletilmesi önem arz etmektedir. Valilik, il ve ilçe belediyeleri ile AFAD ve yerel üniversitelerimizin toplumun tüm katmanları ile ortak afet yönetimi koordinasyonunda yürütülecek tatbikatlar gerçekleştirmesinin son derece yararlı olacağı öngörülmektedir. Böylece gerek volkanik patlama ve gerekse de tsunami konusunda afet bilinci ve farkındalığı yaratma noktasında tatbikatların yapılması, sürdürülebilir afet yönetimini daha üst seviyeye çıkartacağı aşikardır.”
Santorini’de son durum
Santorini Adası çevresinde, 28 Ocak’tan başlayan depremler art arda sürüyor. 11 binden fazla kişi Ada’yı terk ederken yetkililer, olası büyük bir depreme karşı ek güvenlik önlemleri de almış durumda.
Olası acil durum senaryosuna karşı Santorini’ye bir arama kurtarma köpeği ile insansız hava araçları eşliğinde kurtarma ekipleri gönderildi. Ekipler, Ada hastanesinin yanındaki basketbol sahasında çadırlar kurarak lojistik merkez oluşturdu.
Deprem hareketlerini daha iyi izleyebilmek ve riskleri önceden tespit edebilmek amacıyla Santorini’nin çeşitli noktalarına ek sismograflar yerleştirildi. Uzmanlar, sarsıntıların kaynağını detaylı şekilde analiz ederek olası büyük bir depremin işareti olup olmadığını anlamaya çalışıyor.
Kıyı bölgelerin de yaşayan halk da, tsunami riskine karşı bazı ev ve kiliselerin önüne kum çuvalları yerleştirerek dalgaların olası etkilerini en aza indirmeye yönelik tedbirler almaya devam ediyor.
Ege sallanmaya devam ediyor: 4.8 büyüklüğünde deprem oldu
Ege’de depremler sürüyor: 4.3 büyüklüğünde deprem oldu
Ege’de 5.1 büyüklüğünde deprem: İzmir ve çevre kentlerden de hissedildi
AFAD duyurdu: Ege Denizi’nde korkutan deprem
