Rudolf Diesel Kimdir? Eserleri

Rudolf Diesel kimdir? Hayatı ve eserleri: (1858-1913) Alman, mühendis ve mucit. Kendi adıyla anılan, sıkıştırılmış havayla ateşlemeli ve içten yanmalı motoru gerçekleştirmiştir. 18 Mart 1858’de Paris’te doğdu. 29/30 Eylül 1913 gecesi İngiltere’nin Harwich limanına gitmekte olan bir gemiden Manş Denizi’ne düşerek kayboldu. Göçmen bir Alman ailesinin oğlu olmaktan kaynakla­nan tüm güçlüklere karşın ilköğrenimini Paris’te başa­rılı bir öğrenci olarak tamamlayan Diesel, 1870’te Fransa ile Prusya arasında savaş başlayınca ailesiyle birlikte İngiltere’ye gönderildi, bir süre sonra da bir akrabasının çağrısına uyarak anayurdu olan Almanya’ ya gitti. Augsburg’da lise diplomasını aldıktan sonra Münih’teki Technische Hochschule’ye girdi ve meka­nik soğutmanın öncüsü Carl von Linde’nin en gözde öğrencisi olmayı başardı. Yükseköğrenimini tamam­ladıktan ve İsviçre’de iki yıl makine mühendisi olarak çalıştıktan sonra 1880’de, Linde’nin soğutma makine­leri üreten kuruluşunda görev alarak Paris’e gitti. O yıllarda, amonyağın genleşmesi temeline dayanan bir motor geliştirmek için uzun araştırmalara girdiyse de çabalarından bir sonuç alamadı. 1890’da Linde’nin isteği üzerine, kuruluşun Almanya’daki fabrikasında görev almak üzere Berlin’e döndü ve basınç altında ısınan havayla ateşlenecek bir motor yapımına ilişkin tasarılarını geliştirmeye başladı. 1892’de patentini aldığı bu motorun çalışma ilkelerini 1893’te yayımla­dığı “Theorie und Konstruktion eınes rationellen Wârmemotor” (“Rasyonel Bir Isı Motorunun Kura­mı ve Yapımı”) adlı makalesinde açıklayan Diesel, Augsburg’daki Maschinenfabrık ve Essen’deki Krupp gibi iki büyük kuruluşla anlaşarak, yapım çalışmaları için gerekli parasal kaynak sorununu çözdü. Aynı yıl başlayan yapım çalışmaları 1897’de başarıyla sonuç­landı. Bu arada, başlangıçta yakıt olarak düşünülen kömür tozu, uygulamada ortaya çıkan güçlükler nedeniyle yerini ağır petrol yağlarına bırakmıştı, ilk örneği 1898’de Münih’te sergilenen ve büyük ilgi toplayan Diesel motorunun üretimine ilk kez ABD’ de başlandı. Bu ilk girişimin başarıyla sonuçlanma­sından yüreklenerek, patent gelirleriyle 1899’da Augsburg’da bir fabrika kuran Diesel, sağlık sorunla­rı, işletmecilik ve yatırım yanılgılarıyla tüm servetini yitirdiği gibi fabrikasını da kapatmak zorunda kaldı. Ardından sık sık ABD gezilerine çıkarak konferanslar düzenleyen ve zamanının büyük bir bölümünü sanat etkinliklerine ayıran Diesel, parlak bir geleceği olan buluşundan servet yapmayı başaramamışsa da uluslara­rası bir ün kazanmıştı. Bugün adı yalnız geliştirdiği motorla birlikte anılsa da gerçekte, sanat ve bilimin çeşitli dallarında yetkinleşmiş, çok yönlü bir kişiliği vardı. Özellikle Paris’te bulunduğu dönemde sosyal bilimlere duyduğu yakın ilgiyi hiç yitirmemiş, toplum ve iktisat üzerine görüşlerini iki ciltlik Solidarismus adlı yapıtında toplamıştır.

Rudolf Diesel motoru temelde, içten yanmalı motorların ilk örneği olan Otto motoruna benzer. Bu ilk örneğin benzinle, Diesel motorunun ise ağır petrol yağlarıyla çalışması dışında, aralarındaki temel fark i ateşleme sistemindedir. Otto motorunda, silindirdeki benzin- hava karışımını ateşlemek için elektrik kıvılcımından yararlanılmasına karşın, Diesel motorunda ateşleme düzeni sıkıştırılmış havanın ısınması temeline daya­nır. Silindirdeki hav, başlangıç hacminin yaklaşık on dörtte birine inecek kadar sıkıştırıldığında, havanın sıcaklığı kömür tozunu ya da ağır petrol yağlarını tutuşturabilecek düzeye ulaşır. O anda silindire gön­derilen yakıtın yanmasıyla çıkan gazlar genleşir, genleşme basıncıyla piston geriye itilir ve ısı enerjisi­nin mekanik işe dönüşümü sağlanır.

İki
ya da dört zamanlı Diesel motorlarında, silindire yakıt göndermek için değişik
iki yöntem kullanılabilir. Havalı püskürtme yönteminde, yakıt silindire
basınçlı havayla birlikte püskürtülür. Hava­sız ya da katı püskürtme denilen
ikinci yöntemde ise, ince bir püskürtme memesi (enjektör) yardımıyla silindire
yüksek basınçlı yakıt pompalanır. Bu iki yöntem de, kullanım alanının olanak ve
gereksinimle­rine göre dört ayrı seçenek sunan dört değişik Diesel motorunun
üretimine olanak vermiştir. Örneğin, düşük devirli motorlar ya dört zamanlı ve
hava püskürtmeli ya da iki zamanlı ve katı püskürtmeli, yüksek devirli motorlar
ise genellikle dört zamanlı ve katı püskürtmeli tipte üretilir.

Rudolf Diesel motoru, benzinli motora oranla daha büyük, ağır ve düşük devirli olmasına karşın, yakıtı­nın ucuzluğu ve bakım kolaylığı nedeniyle geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Birçok alanda buharlı motoru yerini almış, gemi ve trenlerde, fabrikalarda, pompalama tesislerinde ve elektrik üreteçlerinde en çok kullanılan motor türü olmuştur. Tüketilen birim ısı başına ış verimi açısından öbür motor türlerinin tümünden üstün olan Diesel motorlarının, ağır kara­yolu taşıtlarının yanı sıra binek taşıtlarında da kullanı­mı giderek yaygınlaşmaktadır.