Haziran ayı dünya genelinde LGBTİ+ (Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transgender, İnterseks, Kuir) topluluğu için görünürlük ve hak arayışının simgesi olan “Onur Ayı” olarak kutlanırken, bu ayın en önemli etkinliklerinden biri olan Onur Yürüyüşleri, Türkiye’de bu yıl farklı bir gündemle karşılaşıyor. Bugün İstanbul’da yapılması planlanan Trans Onur Yürüyüşü’nün Şişli Kaymakamlığı tarafından yasaklanması ve İstanbul Valiliği’nin metro duraklarını kapatma kararı almasıyla birlikte, kamuoyunda “Onur Yürüyüşü nedir, neden yapılır?” soruları bir kez daha büyük bir önem kazandı.
Bu gelişmeler ışığında, Onur Yürüyüşlerinin arkasındaki tarihsel ve toplumsal motivasyonları, LGBTİ+ hakları mücadelesi açısından taşıdığı anlamı ve neden her yıl kutlandığını detaylıca incelemek gerekiyor.
Haziran ayı dünya genelinde LGBTİ+ (Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transgender, İnterseks, Kuir) topluluğu için görünürlük ve hak arayışının simgesi haline gelirken, Türkiye’de bu yıl farklı bir tablo yaşanıyor. Bugün İstanbul’da yapılması planlanan Trans Onur Yürüyüşü, Şişli Kaymakamlığı kararıyla yasaklandı. İstanbul Valiliği’nin de yürüyüş öncesinde metro duraklarını kapatma kararı alması, kamuoyunda “Onur Yürüyüşü nedir, neden yapılır?” sorularını yeniden gündeme taşıdı.
Yaşanan bu gelişmeler, LGBTİ+ hakları ve özgürlükleri konusundaki tartışmaları alevlendirirken, “Onur Ayı”nın anlamı ve yürüyüşlerin tarihsel kökeni merak konusu oldu.
Onur Yürüyüşü: Özgür İfade ve Hak Mücadelesinin Sembolü
Onur Yürüyüşü; lezbiyen, gey, biseksüel, trans, interseks ve kuir (LGBTİ+) bireylerin kimliklerini özgürce ifade edebildiği, ayrımcılığa karşı durduğu ve temel insan haklarını görünür kıldığı toplumsal bir etkinliktir. Genellikle her yıl Haziran ayında düzenlenen bu yürüyüşler, LGBTİ+ haklarının savunulması, toplumsal farkındalığın artırılması ve çeşitliliğin kutlanması amacıyla organize edilir.
Tarihsel Kökenleri: Stonewall Ayaklanması’ndan Küresel Harekete
Onur Yürüyüşü’nün kökeni, 1969 yılında ABD’nin New York kentinde yaşanan Stonewall Ayaklanması‘na dayanmaktadır. Eşcinsel bireylerin maruz kaldığı polis şiddetine karşı gösterdiği direniş, LGBTİ+ hareketinin bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Bu tarihi direnişin birinci yılında, yani 28 Haziran 1970’te, ilk Onur Yürüyüşü gerçekleştirilmiştir. O tarihten bu yana her yıl Haziran ayı, dünya genelinde Onur Ayı olarak kabul edilmekte ve çeşitli etkinlikler, özellikle de yürüyüşlerle anılmaktadır.
“Onur Ayımız” Ne Anlama Geliyor?
“Onur Ayı”, LGBT+ bireylerin haklarını, verdikleri mücadeleleri ve kimliklerini kutlamak, aynı zamanda toplumsal farkındalığı artırmak için her yıl Haziran ayında düzenlenen özel bir farkındalık ayıdır. Bu ay, eşitlik ve hak mücadelesini hatırlamak ve desteklemek amacıyla dünya genelinde kutlanır.
Türkiye’de Onur Yürüyüşleri Takvimi (2025):
Türkiye’de bu yıl da birçok şehirde Onur Yürüyüşleri ve etkinlikleri planlanmaktadır. 2025 yılı için belirlenen bazı önemli tarihler şunlardır:
- 22 Haziran 2025: İstanbul Trans Onur Yürüyüşü ve Ankara Onur Yürüyüşü
- 29 Haziran 2025: İstanbul LGBTİ+ Onur Yürüyüşü
Onur Yürüyüşleri, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirler başta olmak üzere Türkiye’nin birçok noktasında düzenlenmektedir.
LGBT Açılımı Nedir?
LGBT kısaltması, Lezbiyen, Gey, Biseksüel ve Transgender terimlerinin baş harflerinden oluşmaktadır. Bu terim, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği farklılıklarına sahip bireyleri ifade etmek için kullanılır. Kısaltmaya zaman zaman I (İnterseks) ve Q (Kuir) gibi harfler de eklenerek LGBTİ+, LGBTQ+ veya LGBTQIA+ gibi varyasyonları da kullanılabilmektedir. Bu kısaltmalar, kapsayıcılığı artırmayı ve cinsel yönelim/cinsiyet kimliği çeşitliliğini daha geniş bir çerçevede ifade etmeyi amaçlar.