Dünyada halk sağlığı acil durumu oluşturan maymun çiçeği olarak bilinen M çiçeği virüsünüN (Mpox) belirtileri ve bulaşma detayları son günlerde Dünya Sağlık Örgütü’nin acil durum ilan etmesinden sonra en çok merak edilenler arasında. Maymun çiçeği virüsü (Monkeypox), Orthopoxvirus cinsine ait olan bir virüs türüdür ve çiçek hastalığına neden olan virüsle (Variola virüsü) aynı aileye aittir. Bu virüs, genellikle vahşi hayvanlardan (özellikle kemirgenler ve primatlar) insanlara bulaşır, ancak insanlardan insanlara da bulaşabilir.
Maymun çiçeği virüsü ilk olarak 1958’de laboratuvar maymunlarında keşfedilmiş, ancak ilk insan vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde tespit edilmiştir. Son yıllarda, özellikle Afrika’nın belirli bölgelerinde yerel salgınlar meydana gelmiş ve nadir de olsa dünyanın diğer bölgelerinde de vakalar görülmüştür. Maymun çiçeği virüsü, COVID-19 pandemisi sırasında da dünya genelinde dikkat çekmiş ve uluslararası sağlık otoriteleri tarafından yakından izlenmiştir. Maymun çiçeği virüsü, insan sağlığı için önemli bir tehdit oluşturmamakla birlikte, yayılma potansiyeli ve bazı vakalarda ciddi sonuçlar doğurabilmesi nedeniyle dikkat edilmesi gereken bir virüstür.
MAYMUN ÇİÇEĞİ ALARMI: DSÖ’DEN AÇIKLAMA
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Afrika kıtasında görülen ve maymun çiçeği olarak da bilinen mpox virüsü nedeniyle küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ndeki salgınlar yetişkinlerin yanı sıra çocukları da etkiledi. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde başlayan ve hızla komşu ülkelere yayılan bu bulaşıcı hastalık en az 524 kişiyi öldürdü.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ
Maymun çiçeği virüsü, ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, halsizlik ve lenf bezlerinde şişme gibi grip benzeri belirtilerle başlar. İlk belirtilerin başlamasından birkaç gün sonra vücutta, özellikle de yüzde, ellerde ve ayaklarda döküntüler oluşur. Bu döküntüler kabarcıklara ve ardından kabuklu yaralara dönüşür. Maymun çiçeği virüsünün (Monkeypox) belirtileri, genellikle enfeksiyondan 5 ila 21 gün sonra ortaya çıkar ve belirtiler genellikle 2 ila 4 hafta sürebilir. Belirtiler, iki aşamada kendini gösterir:
1. İlk Belirtiler (Prodromal Dönem):
Ateş: Enfeksiyonun ilk belirtilerinden biri, genellikle yüksek ateştir.
Baş Ağrısı: Şiddetli baş ağrısı yaygındır.
Kas Ağrıları: Vücutta genel bir ağrı ve kaslarda hassasiyet hissedilebilir.
Sırt Ağrısı: Belirgin bir sırt ağrısı olabilir.
Lenf Bezi Şişmesi: Lenf düğümlerinde şişme (lenfadenopati) meydana gelir. Bu, maymun çiçeği ile çiçek hastalığı arasındaki farklardan biridir.
Halsizlik: Genel bir yorgunluk ve halsizlik hissedilebilir.MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ: Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşır Maymun çiçeği alarmı2. Cilt Döküntüleri (Eksantem Dönemi):
Döküntü Başlangıcı: Ateşin başlamasından 1 ila 3 gün sonra, döküntüler ortaya çıkar. Döküntü genellikle yüz bölgesinde başlar ve ardından vücudun diğer bölgelerine yayılır.
Döküntü Türü: Döküntü, önce küçük kırmızı lekeler (maküller) olarak başlar, ardından kabarcıklar (veziküller), püstüller ve sonunda kabuklu lezyonlar haline gelir.
Döküntü Dağılımı: Döküntüler, yüzde, avuç içlerinde, ayak tabanlarında, ağız içinde, genital bölgede ve gözlerde görülebilir. Yüz, eller ve ayaklar en yaygın olarak etkilenen bölgelerdir.
Kaşıntı ve Ağrı: Döküntüler kaşıntıya neden olabilir, ancak genellikle ağrılı değildir. Kabarcıklar ve püstüller, iyileşme sürecinde kabuklanır ve dökülür.
Diğer Belirtiler:
Solunum Problemleri: Nadir durumlarda solunum yolu semptomları, boğaz ağrısı ve öksürük gelişebilir.
Göz Belirtileri: Gözlerde konjonktivit veya keratit gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ BULAŞMA YOLLARI:
Hayvanlardan İnsana: Virüs genellikle enfekte hayvanların kanı, vücut sıvıları veya cilt lezyonlarıyla temas yoluyla bulaşır.
İnsandan İnsana: Bulaşma, enfekte bir kişiyle yakın temas yoluyla gerçekleşebilir. Özellikle vücut sıvıları, döküntüler ve solunum damlacıklarıyla temas, virüsün yayılmasına neden olabilir.
Kuluçka Süresi: Maymun çiçeği virüsünün kuluçka süresi genellikle 5 ila 21 gün arasında değişir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TEDAVİ VE AŞILAR:
Maymun çiçeği virüsü için spesifik bir tedavi mevcut değildir, ancak belirtilerin yönetimi ve destekleyici bakım sağlanır. Çiçek hastalığına karşı kullanılan aşılar, maymun çiçeği virüsüne karşı da belirli bir koruma sağlayabilir. Maymun çiçeği virüsünün iki ana türü vardır: Batı Afrika ve Orta Afrika türleri. Batı Afrika türü genellikle daha hafif seyreder ve ölüm oranı daha düşüktür. Orta Afrika türü ise daha ciddi belirtiler gösterir ve daha yüksek ölüm oranına sahiptir.
