COP30 ev sahibi Brezilya, BM iklim müzakerelerinin resmi olarak başlayacağı 10 Kasım’dan birkaç gün önce dünya liderlerinin iklim eylemiyle ilgili konuşmalar yapacağını duyurdu. Karar, orta büyüklükteki Amazon şehri Belém’deki oteller ve ulaşım üzerindeki baskıyı hafifletmek amacıyla alındı.
Son 10 yıldır (2015 yılında Paris Anlaşması’nın kabul edildiği COP21’den bu yana) çoğu devlet ve hükümet başkanı BM iklim müzakerelerinin ilk iki veya üçüncü gününde zirvelere katılıp konuşma yapıyorlardı. Ancak bu yıl liderler, 10-21 Kasım tarihlerindeki görüşmelerden önce, 6 ve 7 Kasım tarihlerinde Belém’de bir araya gelecek.
COP30’un üst düzey yetkililerinden biri olan Valter Correia yaptığı açıklamada, “Dünya Liderleri Zirvesi, COP’un bir parçası ve zirveyi öne çekme kararı Brezilya tarafından alındı. Böylece bir yandan otel veya şehirde yaşanabilecek sorunları minimize etme şansına sahip olurken bir yandan da etkinliğin resmi açılışını daha iyi organize edebileceğiz” dedi.
İklim alanında çalışan STK’lar ise karara farklı tepkiler verdi; bazıları kararı eleştirirken, diğerleri ise bunun zirve sonuçları üzerinde çok az etkisi olacağını savundu.
Brezilyalı düşünce kuruluşu Talanoa Enstitüsü Başkanı Natalie Unterstell, iki günlük liderler zirvesinin öne alınmasının medyada daha az görünürlük ve müzakereciler üzerinde baskı kurma fırsatının azalması anlamına gelebileceğini söyledi: Dünya Liderler Zirvesi’ni gerçek müzakerelerden ayırmak, ana gösteriden sonra açılış gösterisinin yapılmasına benziyor; akışı bozuyor ve etkiyi zayıflatıyor.”
Ancak uluslararası düşünce kuruluşu E3G’nin kıdemli ismi Alden Meyer, değişikliğin “mantıklı” olduğunu ve “Brezilya’nın müzakerelerden uygulamaya geçişi pekiştiren ve yerel düzeyde iklim eylemlerini hızlandıran bir COP vizyonu etrafında siyasi ivme” sağlamaya devam ettiğini söyledi.
Paris’teki COP21’den bu yana Dünya Liderleri Zirvesi, yıllık BM iklim müzakerelerinin başlangıcında düzenleniyor. İklim değişikliğiyle mücadele konusunda yeni bir küresel mutabakat sağlayan bu önemli Taraflar Konferansı’na 150 devlet başkanı konuşma yapmak üzere katılmıştı. Önceki COP’larda konuşmalarını müzakerelerin ortalarında yapıyorlardı ve genellikle çok daha az kişi katılıyordu.
Brezilya sivil toplum örgütlerinin koalisyonu olan Observatório do Clima’nın uluslararası politika başkanı Claudio Angelo, Dünya Liderleri Zirvesi’ni bu kez öne çekmenin etkinliği Belém’de düzenlemenin “tek yolu” olduğunu söyledi, ancak bunun “kapsayıcılık açısından zararlı” olabileceğini de sözlerine ekledi.
Bu yıl, yıllık BM iklim zirvesi ilk kez, gezegenin ısınmasına neden olan karbon emisyonlarını azaltmada ormanların önemi göz önüne alındığında sembolik bir yer olarak görülen Amazon Yağmur Ormanları’nın kuzeyindeki Belém şehrinde düzenlenecek. Ancak bazı yetkililer, 1,3 milyonluk şehrin iki haftalık süre içerisinde on binlerce delegeyi ağırlama kapasitesine sahip olup olmadığı konusunda endişelerini dile getirdiler.
COP30 Başkanı André Aranha Corrêa Do Lago ise Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’nın BM müzakerelerini Amazon’da düzenleme kararını savundu ve bunun yağmur ormanlarının iklim değişikliğiyle mücadelede “olağanüstü rolünü” göstereceğini belirtti.
