Kuzey Kutbu’nda buzulların büyük hızla erimesi, bölgedeki coğrafyayı köklü şekilde değiştiriyor. Yeni bir bilimsel araştırmaya göre, 2000 ile 2020 yılları arasında 2.500 kilometreden fazla yeni kıyı şeridi ortaya çıktı, 35 yeni ada oluştu. Ancak bu dönüşümün görünmeyen bir tehdidi daha var: tsunamiler.
Dundee Üniversitesi’nden çevre bilimleri uzmanı Dr. Simon Cook’un liderliğindeki ekip, Grönland, Alaska, Kanada Arktik bölgesi, Rusya, İzlanda ve Svalbard’da 1.700’den fazla buzulun uydu görüntülerini inceledi. Bulgular, buzulların yüzde 85’inin geri çekildiğini ve her yıl ortalama 123 kilometrelik yeni kıyı şeridinin ortaya çıktığını gösteriyor.
Araştırmaya göre, buzul erimesi nedeniyle kıyıya yakın alanlar, özellikle de ‘paraglasyal’ olarak tanımlanan yeni oluşmuş kıyı bölgeleri, büyük risk taşıyor. Bu alanlar henüz stabil değil ve toprak kaymalarına açık. Bu da potansiyel olarak yıkıcı tsunamilere zemin hazırlıyor.
En büyük değişim Grönland’da
Eriyen buzulların neden olduğu kıyı genişlemelerinin üçte ikisi Grönland’da gerçekleşti. Özellikle kuzeydoğudaki Zachariae Isstrom buzulunun geri çekilmesi, tek başına 81 kilometrelik yeni kıyı şeridi oluşturdu. Bu miktar, diğer bölgelerdeki buzulların oluşturduğunun iki katı.
Çalışmada, 0,5 kilometrekareden büyük 35 yeni adanın da ortaya çıktığı belirtildi. Bu adaların bazıları tamamen açığa çıkarken, bazıları anakarayla olan buz bağlantılarını kaybederek ada haline geldi.
Tsunami riski turizmi de tehdit ediyor
Yeni kıyı şeritleri, sadece doğayı değil, insan yaşamını da etkiliyor. 2017 yılında Grönland’da meydana gelen büyük bir toprak kaymasının tetiklediği tsunami, altyapıda ciddi hasara ve can kayıplarına yol açmıştı.
Dr. Cook, bu yeni kıyıların permafrost (kalıcı don) geliştirecek kadar uzun süredir var olmadığını, bu yüzden doğal olarak daha hassas ve aşınmaya açık olduklarını belirtiyor. “Buzlu çimento” olarak bilinen yapının eksikliği, bu kıyıların deniz dalgaları ve kütle hareketlerine karşı zayıf kalmasına neden oluyor.
Aynı zamanda, buzul kıyılarına yoğun ilgi gösteren turistler için de güvenlik riski artıyor. Manzara değişiminin turizme olası etkileri konusunda araştırmacılar uyarıyor: “Turizm endüstrisi, kıyıların doğal güzelliği tehlikeye girdiğinde zarar görebilir.”
