KUDUZ HASTALIĞI NEDİR?
Enfekte hayvanların salyasından insanlara bulaşabilen ölümcül bir virüs olan kuduz, genellikle ısırma yoluyla diğer canlılara bulaşıyor. Türk,ye’de kuduza yakalanma ve bulaştırma olasılığı en yüksek türler arasında at, eşek, inek, keçi, kedi, ve köpek, ayı, çakal, domuz, kirpi, kokarca, köstebek, kurt, tilki, sansar, yarasa gibi hayvanlar bulunur.
Erken müdahale edilmesi zorunlu bir hastalıktık olan kuduz, belirtileri ve semptomlarının görülmeye başlandığı hemen her vakada bireyin ölümüne neden oluyor. Bu nedenle, kuduza yakalanma riski ile karşı karşıya kalan her bireyin korunmak için kuduz aşısı yaptırması hayati önlem taşıyor.
KUDUZ ŞÜPHESİNDE, YARANIN BASINÇLI SU VE SABUNLA YIKANMASI HAYAT KURTARIYOR
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD), kuduz bir hayvan tarafından ısırılma durumunda, virüsün girişinin ve ilerlemesinin durdurulması için yara içine basınçlı bol su verilerek, yaranın sabunla 10-15 dakika temizlenmesinin hayati öneme sahip olduğunu bildiriyor.
EKMUD, kuduzun, etkin aşısı olmasına rağmen insanlarda ve birçok memeli hayvanda ölümcül seyreden beyin ve omurilik iltihabına yol açan zoonotik bir hastalık olduğunu vurguluyor.
YILDA 40-100 BİN ARASI KİŞİ KUDUZ NEDENİYLE HAYATINI KAYBEDİYOR
Bildirim sorunları nedeniyle dünyada olguların resmi rakamlardan çok daha fazla olduğu ifade eden EKMUD, kuduza bağlı ölüm rakamlarına ilişkin şu bilgileri veriyor:
►Yılda 40 bin-100 bin kişinin kuduz nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir. Ülkemizde yılda yaklaşık 200 bin kişi kuduz riskli temas nedeniyle aşılanmaktadır. Maalesef her yıl 1-2 kuduz vakası ülkemizde görülmektedir.
►Ülkemizde son 20 yıl değerlendirildiğinde, kuduz olan hayvanların büyük çoğunluğunun sahipsiz kedi ve köpeklerle birlikte yaban hayvanlarından korunamayan evcil hayvanlar olduğu görülmektedir. Virüs taşıyan kedi ve köpeklerde muhakkak 10 gün içinde ölüm gerçekleşmektedir.
“SEMPTOMLARIN ORTAYA ÇIKMASINDAN SONRA AŞILAR FAYDASIZ”
► Semptomların ortaya çıkmasından sonra aşılar faydasızdır ve ortalama 18 gün sonra ölüm gözlenir. Özel bir tedavisi bulunmamaktadır.
KULUÇKA SÜRESİ
Kuduzun standart tanısında, enseden alınan deri biyopsisi, kan, tükürük, beyin omurilik sıvısı ve beyin dokusundan alınan örneklerin kullanılıyor. Kuduz bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben, hastalığın kuluçka süresinin genellikle 14-90 gün olduğu kaydediliyor. Kuluçka süresi 4 gün kadar kısa olabilirken literatürde 27 ay, 6 yıl ve hatta 19 yıla kadar uzayan vakaların da olduğu biliniyor.
KUDUZ ŞÜPHESİNDE NE YAPILMALI?
Kuduz virüsünün girişinin ve ilerlemesinin durdurulması için en önemli basamak, yara içine basınçlı bol su verilerek, yaranın su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmesidir. Bu şekilde kuduz hastalığı yüzde 90 oranında önlenmiş olur. Daha sonra en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Özellikle kafa, boyun, yüz gibi beyine yakın yaralanmalar ve parmaklar gibi sinirlerden zengin dokuların yaralanmaları virüsün daha hızlı beyine ulaşmasına neden olduğundan daha önemlidir. Sağlık kuruluşları tarafından ücretsiz yapılan modern doku kültürü ile hazırlanmış aşılar ve kuduz immunglobulini (RIG) beraber uygun dozda ve zamanda uygulandığı takdirde kuduz hastalığının önlenmesinde yüzde 100’e yakın başarı sağlanmaktadır.
