Kronoloji bugün bilinen tarih olarak adlandırılan tarihsel süreci beli bir sıra yani zaman içinde düzenler. Böylece biz olayların, olguların aslında ne zaman gerçekleştiğini biliriz. Buradaki zaman kritik noktadır ve hedeftir. Daha genel ifadeyle tarihle ilgili edindiğimiz her yeni bilgi kendi konusu içinde kronolojik sıralamalarda tarihsel yerini alır. Peki kronoloji biliminin sağladığı faydalar nedir? Kronoloji örnekleri nelerdir? Kronoloji hazırlamanın ne tür faydaları vardır? İşte kronoloji ile ilgili bilinmeyenleri sizler için derledik.
Kronoloji Nedir?
Kronoloji olayları zaman içindeki oluş sıralarına göre düzenleme bilimidir. Kronoloji kelimesi eski Yunancadaki “chronos” zaman, “logos” mantık sözcüklerinden türetilmiştir. Bu bilim, zaman ölçümü olarak bilinen kronometri ve tarih yazımına dayanır. Eskiden yaşamış canlıların yaşını tahmin etmek için kullanılan radyo karbon tarihleme tekniği, kronoloji alanında da kullanılmaktadır. Aynı şekilde, dendrokronoloji, ağaçların yaşını, odunlarındaki çeşitli büyüme halkalarının ve iklimsel değişimleri yansıtan bilinen referans dizileriyle ilişkilendirilmesi yoluyla tahmin eder. Dendrokronoloji, radyo karbon tarihleme eğrileri için bir ölçümleme referansı olarak kullanılır.
Kronoloji tarihçi için kritik öneme sahip olmakla birlikte, kronoloji belirleme yöntemleri başta astronomi, jeoloji, paleontoloji ve arkeoloji olmak üzere birçok bilim dalında kullanılmaktadır. Yazılı tarihin yokluğunda, 19. yüzyılın sonlarında arkeologlar çanak çömlek teknikleri ve stillerine dayalı göreceli kronolojiler geliştirebileceklerini keşfettiler. Mısırbilim alanında William Flinders Petrie, mezarlarda tek bir zamanda bir araya getirilmiş çağdaş eser gruplarını kullanarak ve Mısır’ın en erken tarihsel evrelerinden geriye doğru metodik olarak çalışarak, hanedan öncesi Neolitik dönemlere nüfuz etmek için sıralı tarihlendirmeye öncülük etmiştir. Bu tarihleme yöntemi serileme olarak bilinir.
Kronoloji Neyi İnceler?
Kronoloji esası itibariyle bir belgeleme metodudur denebilir. Tarihsel süreçleri belgelerken kullanılan bu yöntem özellikle tarih araştırmacıları ve arkeologlar tarafından sıkça kullanılır. Tarihsel olayları, belgeleri, buluntuları gerçekleşme ve var olma bakımından tarihsel süreklilik içerisinde sıralama yöntemi kronolojidir. Dolayısıyla kronoloji bilimsel yöntemleri kullanarak geçmişteki objelerin, belgelerin ait oldukları tarihi bulmaya çalışır ve onları kronolojik olarak sıralar. Peki kronolojik zaman nedir?
Kronolojik Zaman Nedir?
Kronolojik zamanda, zamansal olguların, olayların oluş sırasına göre sıralanması kastedilmektedir. Bir nevi sıralı zaman veya zamanın sürekliliği dâhilinde sıralanması da denilebilir.
Kronoloji Biliminin Sağladığı Faydalar
Kronoloji biliminin en öneli faydaları şüphesiz tarih alanında olmaktadır. Tabi ki kronoloji yalnızca tarih alanında değil hemen hemen hayatın ve bilimin tüm alanlarında kullanılır ve hayati öneme sahiptir.
Kronoloji Hazırlamanın Ne Tür Faydaları Vardır?
Belirli bir konuya ait olguların oluş sıralarına göre düzenlenmesi o konuyla ilgili daha net bir görüş kazanmamızı sağlar. Kronoloji zamana yayılmış araştırma bulgularını, tarih, arkeoloji gibi, oluş sırasına göre düzenleyerek konunun bütünselliğinin algılanması ve ortaya konmasına yardımcı olur.
Kronoloji Örnekleri
Kronoloji örneğini insanlık tarihinden vermek gerekirse orta paleolitik (eski taş devri) dönemde insanlığa ait bilgilerin sıralaması şu şekilde olacaktır;
