Kistik ekinokokkoz, halk arasında kist hidatik olarak bilinen ve Echinococcus granulosus adlı bağırsak parazitinin neden olduğu zoonotik bir hastalıktır. Özellikle köpek, kurt ve tilki gibi etçil hayvanların bağırsaklarında yaşayan bu parazit, insanlara bulaştığında karaciğer, akciğer, beyin ve kalp gibi organlarda kist oluşumuna yol açabilir. Hastalık tedavi edilmediğinde ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Kistik Ekinokokkoz Nasıl Bulaşır?
Parazitin insana bulaşma yolları şunlardır:
- Köpek dışkısı ile kirlenmiş sebze ve meyvelerin tüketilmesi
- Kirli suyun içilmesi
- Yumurtaların solunum yoluyla alınması
- Hayvanlarla temas sonrası ellerin yıkanmaması
Parazit yumurtaları çevrede uzun süre canlı kalabildiği için bulaşma riski yüksektir.
Kistik Ekinokokkoz Belirtileri
Belirtiler, kistin yerleştiği organa göre değişir:
- Karaciğer: Bulantı, kusma, sağ üst karın ağrısı, sarılık
- Akciğer: Göğüs ağrısı, öksürük, kanlı balgam, nefes darlığı
- Beyin: Baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, bilinç kaybı
- Kalp: Ritim bozuklukları, infarktüs bulguları
Kist patladığında ise alerjik reaksiyonlar ve anafilaktik şok görülebilir.
Kistik Ekinokokkoz Tedavisi
Tedavi yöntemleri hastalığın durumuna göre değişir:
- Cerrahi müdahale: Kistin çıkarılması en yaygın yöntemdir.
- Perkütan drenaj: Görüntüleme eşliğinde kistin boşaltılması.
- İlaç tedavisi: Albendazol gibi antiparaziter ilaçlar destekleyici olarak kullanılabilir.
İlaç tedavisi tek başına yeterli değildir; genellikle cerrahi ile birlikte uygulanır.
Kistik Ekinokokkozdan Korunma Yöntemleri
- Çiğ sebze ve meyveleri iyice yıkamak
- Köpek ve kedilerin parazit aşılarını düzenli yaptırmak
- Çiğ et ve kistli organları hayvanlara yedirmemek
- Kurban Bayramı’nda kesilen hayvanların kistli organlarını yakmak veya gömmek
- Hayvanlarla temas sonrası elleri sabunla yıkamak
Bu önlemler hem insan sağlığını hem de hayvan sağlığını korumak için kritik öneme sahiptir.
Sonuç
Kistik ekinokokkoz, ülkemizde yaygın görülen ve ciddi ekonomik kayıplara yol açan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hastalık genellikle belirti vermeden ilerlediği için erken teşhis hayati önem taşır. Düzenli kontroller, hijyen kurallarına dikkat etmek ve hayvanların parazit tedavisini aksatmamak, bu hastalığın önlenmesinde en etkili yöntemlerdir.
