Avustralya ve Türkiye, 2022 yılında COP31’e ev sahipliği yapmak için başvuruda bulunmuş ancak her iki aday da yarışmadan çekilmemişti. Bu durum, şu anda Brezilya’nın Belem kentinde düzenlenen bu yılki COP30 toplantısında aşılması gereken dikkat dağıtıcı bir çıkmaza yol açtı.
Her yıl düzenlenen COP’lar (Taraflar Konferansı), iklim eylemini teşvik etmek için dünyanın en önemli forumu olarak nitelendiriliyor. Zirveye kimin ev sahipliği yapacağı da önemli çünkü gündemi belirliyor ve küresel anlaşmalara ulaşmak için gereken diplomasiye liderlik ediyor.
Türk diplomatik kaynaklar, Türkiye ve Avustralya’nın Eylül ayında BM Genel Kurulu sırasında yapılan görüşmelerde, üst düzey toplantılara ev sahipliği yapma ve müzakereleri birlikte yönetme gibi ortak başkanlık modelini ele aldıklarını belirtti.
Bu görüşmelerin “karşılıklı anlayış temeli” oluşturduğunu ancak teklifin ilerlemediğini söylediler. Kaynaklara göre, daha sonra yapılan görüşmelerde, eş başkanlığın BM prosedürleri çerçevesinde nasıl uygulanabileceği konusunda farklı görüşler ortaya çıktı.
Türk kaynaklar, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu görüşünü Avustralya Başbakanı ile yaptığı son yazışmada dile getirdiğini, Türkiye’nin istişarelerin sürdürülmesiyle “esnek formüller” geliştirilebileceğine inandığını belirtti. Kaynaklar, Türkiye’nin zirveye tek başına ev sahipliği yapmaya ve anlaşma sağlanamaması halinde dönem başkanlığını üstlenmeye hazır olduğunu belirtti.
Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ise, yaptığı açıklamada, “Hayır, ortak ev sahipliği yapmayacağız çünkü UNFCCC (Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi) kurallarında ortak ev sahipliği öngörülmüyor. Dolayısıyla bu bir seçenek değil ve fikir bu yüzden elendi” dedi.
Avustralya, iklim tehditlerine dikkat çekmek için Pasifik ada ülkeleriyle birlikte konferansa ev sahipliği yapmak istediğini söylüyor. Pasifik Adaları Forumu Avustralya’nın teklifini destekliyor.
Türkiye ise adaylığının iş birliği ve kapsayıcılığa vurgu yaptığını, gelişmekte olan ülkelere yönelik finansmana daha fazla odaklanmayı hedeflediğini ve 2053 net sıfır emisyon hedefine kaydettiği ilerlemeyi gösterdiğini belirtiyor.
Yıllık müzakereler beş bölgesel grup üzerinden dönüşümlü olarak gerçekleştiriliyor. COP31’in ev sahibi ülkesine, Avustralya ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu “Batı Avrupa ve Diğerleri Grubu” bloğunun 28 üyesinin oybirliğiyle karar vermesi gerekiyor.
