Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Gutteres’in başkanlığında dünyanın önemli devlet adamları ve ülke blokları sanal bir toplantıda iklim krizini konuştu. Toplantıya ABD davet edilmezken, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ülkesinin temiz enerji vaatlerini Trump’ın yarattığı kargaşayla kıyasladı. Gutteres ise hiçbir grubun ya da devletin yeşil devrimi durduramayacağını savundu.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, aralarında Birleşmiş (BM) Milletler Genel Sekreteri Antonio Gutteres’in de yer aldığı, bir düzine kadar devlet ve kurum başkanıyla, iklim krizi hakkında kapalı kapılar ardında yapılan bir sanal toplantıya katılarak, ülkesinin temiz enerji vaatlerini tekrarladı. Jinping ayrıca isim vermeden Trump’ın gümrük vergilerini de eleştirdi.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in de yer aldığı toplantıda, iklim krizi ele alındı.
Çin Yenilenebilir Enerjide Geldikleri Yeri Övdü
Jinping toplantıda yaptığı konuşmanın taslağına göre, Çin’in “iklim eylemlerini yavaşlatmayacağını” söyledi. ABD ya da Trump’ın adını doğrudan anmadı ama onlara atıfta bulunarak, Çin’in “dünyanın en büyük ve en hızlı büyüyen yenilenebilir enerji sistemlerini ve en büyük, en eksiksiz yeni enerji sanayi zincirini kurduğunu” belirtti. Xi Jinping şunları da ekledi:
“Bazı büyük ülkelerin ısrarla tek taraflılık ve korumacılık peşinde koşması uluslararası kuralları ve uluslararası düzeni ciddi şekilde etkilemiş olsa da, güveni, dayanışmayı ve iş birliğini güçlendirdiğimiz sürece, karşı rüzgârları aşacak ve küresel iklim yönetişimini ve dünyanın tüm ilerici çabalarını istikrarlı şekilde ileriye taşıyacağız.”
Toplantı sonrasında konuşan BM Genel Sekreteri António Guterres ise hiçbir hükümetin ya da fosil yakıt çıkarlarının, dünyanın temiz enerji geleceğini engelleyemeyeceğini söyledi. Temiz enerji konusunda dünyanın tam gaz ilerlediğini kaydeden Gutteres, “Hiçbir grup ya da hükümet temiz enerji devrimini durduramaz. Bilim bizim yanımızda ve ekonomik dengeler değişti” dedi.
BM Genel Sekreteri Guterres, Çin, Brezilya, AB ve toplantıya katılan diğer ülke ve blokların iklim eylemine destek veren “birleştirici bir mesaj” verdiklerini söyleyerek ekledi: “Dünyamız büyük zorluklarla ve çok sayıda krizle karşı karşıya. Ancak iklim taahhütlerinin rotasından sapmasına izin veremeyiz.”
Çarşamba günü gerçekleştirilen üst düzey BM toplantısında ülkeler, seragazı emisyonlarına ilişkin ulusal planlarını Kasım ayında Brezilya’da düzenlenecek olan bir sonraki BM iklim zirvesi (COP30) öncesinde, Eylül ayına kadar sunma konusunda ortak bir anlaşmaya vardılar.
BM Genel Sekreteri Guterres ayrıca, ülkeleri yoksul ve kırılgan ülkelere daha fazla iklim finansmanı sağlamaya çağırdı ve geçen yılki COP29’da verilen, 2035 yılına kadar yılda 1,3 trilyon dolar yardım sağlanması sözünün nasıl yerine getirileceğine dair bir yol haritası belirlenmesini istedi.
Çin, Trump’a Karşı Bir Denge Unsuru Olarak Görülüyor
Guterres de Çin Devlet Başkanı gibi Trump’ın adını doğrudan anmadı. Ancak yine de ABD başkanının eylemleri toplantıya gölge düşürdü. The Guardian’ın edindiği bilgilere göre, ABD yönetimi çevrimiçi zirveye davet edilmedi.
Çin’in toplantıya katılımı ise kilit öneme sahipti. Xinping’in bu tür toplantılara katılması nadir görülse de, Çin kendisini dünya sahnesinde istikrarlı ve öngörülebilir bir süper güç olarak konumlandırmaya çalışıyor gibi görünüyor. Bu da gelişmekte olan ülkelerin lideri, ekonomik bir ortak ve Trump’ın öngörülemez politikalarına karşı bir denge unsuru olarak algılanmasına neden oluyor.
Nitekim ABD başkanının başlattığı küresel ticaret savaşı, ABD ekonomisini ağır şekilde etkiliyor. Borsalar düşüş yaşarken, tahvil yatırımcıları paralarını farklı güvenli limanlara yönlendiriyor. Çin ise ABD’nin yeni tarifelerine, elektrikli araçlar, güneş panelleri, rüzgar türbinleri ve bataryalar gibi temiz enerji teknolojileri için hayati öneme sahip olan bazı mineraller ve diğer malzemelere yönelik kontroller getirerek karşılık verdi.
Öte yandan Çin, Birleşik Krallık hükümeti ile Uluslararası Enerji Ajansı’nın enerji güvenliğinin geleceğini tartışmak üzere 24-25 Nisan’da Londra’da düzenleyeceği ayrı bir zirveyi görmezden geliyor. ABD’yi ise Londra’daki toplantıda ABD Enerji Bakanlığı Uluslararası İlişkiler Ofisi geçici yardımcısı Tommy Joyce temsil edecek.
Bu hafta Beyaz Saray, iklim kriziyle mücadele çağrısı yapan sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerine yönelik yeni kısıtlamalar getirmeyi planladığına dair söylentiler üzerine, böyle bir başkanlık kararnamesinin yolda olduğu iddialarını yalanlamak zorunda kaldı.
