Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 2035 yılına kadar seragazı emisyonlarını, zirve noktasına göre %7 ila %10 oranında azaltacağını açıkladı. Bu hedef beklentilerin altında da kalsa devlet başkanı açıklamasında isim vermeden ABD’nin iklim inkarına karşı çıktı ve gelişmiş ülkelere daha güçlü bir iklim eylemi çağrısında bulundu.
Çin, çarşamba günü birkaç ülkeyle birlikte yeni iklim planlarını açıkladı ve bir gün önce Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda ABD başkanının iklim karşıtı söylemine üstü kapalı bir yanıt verdi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in ev sahipliği yaptığı bir iklim liderleri zirvesine hitaben Pekin’den canlı video mesajı gönderen Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 2035 yılına kadar seragazı emisyonlarını, zirve noktasına göre %7 ila %10 oranında azaltacaklarını söyledi. Xi ayrıca Çin’in 2020 seviyelerine kıyasla önümüzdeki 10 yıl içinde rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesini altı kat artırmayı planladığını da belirtti. Bunun gerçekleşmesi durumunda ülkedeki fosil kaynaklı olmayan yakıtların toplam enerji tüketimindeki payını %30’un üzerine çıkması öngörülüyor.
Çin’in bu azaltım hedefi, dünyanın en büyük emisyon üreticisinin ilk kez emisyonları sadece sınırlamakla kalmayıp gerçekten azaltma sözü verdiği anlamına gelirken vaat edilen oran, birçok gözlemcinin beklediğinden daha düşük bulundu.
Fosil Yakıt Israrı Enerji Pazarını Çin’e Terk Etmek Anlamına Gelebilir
Xi konuşmasında, dünyanın gelişmiş ülkelerini daha güçlü iklim eylemlerinde bulunmaya yönelik çağrı da yaptı. İsmini açıkça vermeden de olsa iklim değişikliğiyle ilgili Paris Anlaşması hedeflerinden uzaklaşan ABD’ye atıfta bulunarak şunları söyledi: “Yeşil ve düşük karbonlu dönüşüm zamanımızın eğilimidir. Bazı ülkeler bu eğilime karşı hareket etse de uluslararası toplum doğru yolda kalmalı, sarsılmaz bir inanç, kararlı eylemler ve azalmayan çabalarla ilerlemelidir.”
ABD Başkanı Donald Trump ise salı günü BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında iklim değişikliğini bir “aldatmaca” olarak nitelendirdi, bilim insanlarına “aptal” dedi ve AB ülkeleriyle Çin’i temiz enerji teknolojilerini benimsedikleri için eleştirdi.
Harvard Üniversitesi’ne bağlı faaliyet gösteren ve uluslararası alanda tanınmış bir düşünce kuruluşu olan Belfer Center’dan siyaset bilimci Ian Bremmer, Trump’ın iklim inkarı içeren konuşmasının, karbon sonrası enerji pazarını fiilen Çin’e bırakmak anlamına geldiğine dikkat çekti.
Bremmer şöyle söyledi: “Trump fosil yakıtlar istiyor ve Amerika gerçekten güçlü bir petrol devleti. Ancak Çin’in dünyanın tek güçlü elektro-devleti olmasına izin vermek, hele bir de gelecekle ilgilendiğinizi iddia ediyorsanız Amerika’yı yeniden yüceltmekle tamamen çelişiyor.”
Gözlemciler, Çin’in ABD’nin geri çekilişini fırsat bilerek en az %30’luk bir emisyon azaltım hedefi açıklamasını ve 2060 yılına kadar net sıfır emisyon hedefiyle uyumlu kalmasını bekliyordu. Asya Topluluğu’na bağlı Çin İklim Merkezi Direktörü Li Shuo, Çin’in yaptığı açıklamanın, ülkenin yenilenebilir enerji ve elektrikli araç üretimindeki hızlı ilerlemesi göz önüne alındığında yetersiz kaldığını belirterek, “Pekin’in taahhüdü, temkinli bir adımı temsil ediyor. Bu da uzun süredir devam eden ve istikrarlı, öngörülebilir karar almayı önceleyen siyasi geleneğin bir uzantısı” dedi. Ancak Li, Çin’in yeşil teknolojideki hakimiyeti ve Washington’un geri çekilmesinin, Çin’i küresel sahnede daha proaktif bir role itebileceğini de belirtti.
Ülkeler Hedefler Konusunda Hâlâ Yetersiz Durumdalar
Öte yandan kasım ayında Brezilya’da düzenlenecek COP30 zirvesi öncesinde önemli iklim taahhütleri açıklanması yönündeki baskılara rağmen çarşamba günkü duyurular beklentileri karşılamadı. Çevre grupları ve gözlemciler, dünyanın en büyük ekonomilerinden bazılarının verdikleri sözlerin, iklim değişikliğinin giderek kötüleşen etkileri karşısında emisyon azaltımı açısından olması gereken seviyenin çok altında kaldığına dikkat çektiler.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, BM iklim zirvesi öncesi ülkelerin yaptıkları taahhütlerin, dünyanın “bilimin bize gösterdiğine inanıp inanmadığını” ortaya koyacağını belirtti. Brezilya, 2035 yılına kadar emisyonlarını %59 ila %67 arasında azaltmayı ve ormansızlaşmayla mücadeleyi artırmayı taahhüt etti.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise BM Genel Kurulu oturumları sırasında düzenlediği zirvede, enerji dönüşümünde ilerleme kaydedildiğini ancak bu ilerlemenin yavaş olduğunu ifade etti.
BM’nin zorunlu iklim hedefi konusunda uzlaşmaya varamayanlardan biri de Avrupa Birliği. Birlik, söz konusu hedef yerine değişebilecek geçici bir hedef sunma planı üzerinde çalışıyor. AB Başkanı Ursula von der Leyen zirvede yaptığı konuşmada, AB’nin 2030 yılına kadar emisyonları %55 oranında azaltma hedefi doğrultusunda ilerlediğini ve 2035 için öngörülen azaltım oranının %66 ila %72 arasında olacağını söyledi.
2026 BM iklim zirvesine ev sahipliği yapmayı planlayan ülke olarak Avustralya ise 2035 yılına kadar seragazı emisyonlarını 2005 seviyelerine kıyasla %62 ila %70 oranında azaltma taahhüdünde bulundu. Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, “Dünyayı iklim değişikliği konusunda yanımıza almak istiyoruz. Bunu da her ülkeyle birlikte fırsatları değerlendirip paylaşarak yapmak istiyoruz” dedi.
39 üyeli Küçük Ada Devletleri İttifakı adına konuşan Güney Pasifik’te yer alan ada ülkesi Palau Devlet Başkanı Surangel Whipps, 2035 yılına kadar emisyonlarını 2015 seviyesinin %44’üne düşürmeyi hedeflediğini açıkladı. Whipps konuşmasında ayrıca, “En büyük sorumluluğa ve harekete geçme kapasitesine sahip olanlar çok daha fazlasını yapmak zorunda,” diyerek dünyanın sanayileşmiş ülkelerine doğrudan bir mesaj verdi.
İklim Haber
