İnsan Hücresi Atlası projesi çerçevesinde, insan vücudunun kök hücrelerden nasıl deri hücreleri ürettiği keşfedildi. Bilim insanları, laboratuvar ortamında küçük miktarlarda insan derisi üretmeyi başardı.
Araştırmanın sonuçlarının, cilt yaşlanmasını yavaşlatmaya katkı sunabileceği düşünülüyor.
Ayrıca, bu yöntemin cilt nakli ve yara izlerinin önlenmesi gibi alanlarda da kullanım potansiyeli taşıdığı belirtiliyor.
BBC’de yer alan habere göre, İnsan Hücresi Atlası projesinin amacı, insan vücudunun her bir hücresinin oluşum sürecini detaylıca anlamak. Projenin merkezi, Cambridge Üniversitesi’ndeki Wellcome Sanger Enstitüsü. Proje liderlerinden Prof. Muzlifah Haniffa, bu araştırmanın hastalıkları daha etkin tedavi etme ve insanları daha uzun süre sağlıklı tutmanın yollarını arama açısından büyük önem taşıdığını belirtti.
“Eğer cildi yaşlanmaya karşı koruyabilirsek, kırışıklıkları azaltabiliriz. Hücrelerin gelişim sürecini daha iyi anladığımızda, organları gençleştirmek için yeni yollar deneyebiliriz.”
Araştırmalar şu anda, anne karnındaki fetüste deri hücrelerinin nasıl geliştiğini anlamaya odaklanıyor. Bir yumurta döllendiğinde tüm hücreler aynıyken, üç hafta sonra kök hücrelerdeki belirli genler aktif hale gelerek vücudun organlarını oluşturan hücrelerin özelleşmesini sağlıyor.
Araştırmacılar, cilt oluşumunda hangi genlerin ne zaman aktif hale geldiğini tespit ettiler. Bu genler, belirli kimyasallarla renklendirilerek ayırt edilebiliyor. Turuncuya dönen genler cilt yüzeyini oluştururken, sarı renkliler cilt rengini belirliyor. Diğer genler ise kılların uzaması, terleme ve dış koruma gibi işlevleri destekliyor.
Nature dergisinde yayımlanan araştırma, insan cildinin kök hücrelerle nasıl oluştuğunu gösteriyor. Bu talimatların anlaşılması, heyecan verici yeni uygulamaların önünü açabilir. Araştırmacılar, fetüsün iz bırakmadan iyileşen cildinin sırlarını çözüyor ve bu bulguların yetişkin cilt yenilenmesinde kullanımı için çalışmalar yapmayı planlıyor.
Bağışıklık hücrelerinin ciltteki damar oluşumunda kritik rol oynadığını da keşfeden bilim insanları, bu süreçleri laboratuvarda taklit ederek yapay cilt ürettiler. Şimdiye dek küçük deri parçaları ve küçük tüyler oluşturmayı başardılar.
Prof. Haniffa, nihai hedeflerinin bu tekniği mükemmelleştirmek olduğunu ifade ediyor: “İnsan cildinin yapısını çözebilirsek, yanık hastaları için doku nakli yapılabilir ya da saç kökleri oluşturularak kellik tedavi edilebilir.”
Bu yapay deri, genetik cilt hastalıklarının anlaşılmasını ve yeni tedavi yöntemlerinin test edilmesini sağlayacak. Gelişmekte olan embriyonun çeşitli organ ve dokularını oluşturan genetik talimatlar, yetişkinliğe kadar süren gelişimi düzenliyor.
Projenin başladığı 8 yıl içinde 100 milyon hücre analiz edilerek beynin ve akciğerin taslak atlasları üretildi. Şimdi sırada böbrek, karaciğer ve kalp var. İnsan Hücresi Atlası Konsorsiyumu kurucularından Prof. Sarah Teichmann, bir sonraki aşamada, üretilen atlasları birleştirerek daha bütünsel bir anlayışa ulaşmayı amaçladıklarını belirtiyor.
Vücudun diğer bölümlerinin genetik oluşum talimatları önümüzdeki süreçte yayınlanacak; bu sayede insan vücuduna dair daha kapsamlı bir resim oluşturulacak.
