- Cümle, büyük harfle başlar:
Zaman su gibi akıp gidiyordu.
Tanıştığımıza çok memnun oldum.
Türkçe, dünyanın en zengin ve en işlek dillerinden biridir.
Cümleler arasında bir harflik boşluk bırakılır.
Cümle başında ve içinde, özel adlar büyük harfle başlar:
– Kişi adları ve soyadları:
Ali, Zeynep, Mehmet, Fatma, Ahmet Hamdi Tanpınar…
– Hayvanlara verilen adlar:
Karabaş, Yumoş, Pamuk…
– Ulus (millet) adları:
Türk, Arap, Alman, İngiliz, Bulgar, Pakistanlı… – Ülke ve devlet adları:
Türkiye, Rusya, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri…
– Kent, ilçe, bucak, belde, köy, mahalle, bulvar, alan, sokak adları:
Ankara, Giresun, Dereköy, Fakülteler Mahallesi, Mamak, Atatürk Bulvarı, Zafer Meydanı, Uslu Sokak…
Yer adlarını yasalarda belirtilen ya da resmî makamlarca belirlenmiş biçimiyle yazmak gerekir.
– Anakara (kıta), dağ, ova, deniz, göl, akarsu, orman gibi coğrafya adları:
Asya, Afrika, Avrupa, Ağrı Dağı, Konya Ovası, Karadeniz, Tuz Gölü, Kızılırmak, Zigana Geçidi, Belgrat Ormanı…
– Yer, yön, yöre, bölge bildiren sözcükler birlikte kullanıldıkları özel addan ayrı yazılır ve büyük harfle başlar:
Doğu Karadeniz, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Batı Trakya, Güney Afrika…
– Dünyadaki özel bir bölge anlamında kullanılan yön adları ve bunlardan türeyen sözcükler büyük harfle başlar:
Türkiye, Doğu ve Batı uygarlıkları arasında bir köprü gibidir.
Batılılaşma, Doğulu, Güneyliler…
– Bayram, dönem ve özel gün adları büyük harfle başlar:
Kurban Bayramı, Cumhuriyet Bayramı, Tanzimat, Meşrutiyet, Öğretmenler Günü…
Cumhuriyet gazetesi, Türk Dili dergisi…
– Din ve mezhep adları, bunlarla ilgili ad ve sıfatlar büyük harfle başlar:
İslam, Hıristiyanlık, Müslüman, Budist, Katolik, Alevi, Sünni…
– Din ve mitoloji kavramlarını karşılayan özel adlar büyük harfle başlar:
Allah, Azrail, İsrafil, Zeus…
Tanrı sözcüğü özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar:
Eski Yunan tanrıları.
Ayrıca cennet, cehennem, günah, sevap gibi dinî kavramlar küçük harfle başlar.
– Dil adları büyük harfle başlar:
Türkçe, Fransızca, Almanca, Yunanca, Arapça, Farsça…
– Özel addan türemiş ad, eylem ya da sıfatlar büyük harfle başlar:
Trabzonlu, Marksizm, Atatürkçülük, Türkçeleştirmek, Darvinci…
– Bir özel ada bağlı saygı sözcükleri, unvanlar, sanlar ve takma adlar büyük harfle başlar:
Sayın Ahmet Öz, Prof. Dr. Doğan Aksan, Avukat Mehmet Yıldırım, Yüzbaşı Cenk Aktürk, Bay Hüseyin, Diş Hekimi Osman Özdamar, Baltacı Mehmet Paşa, Yüksek Mimar Cahit Özben, Pilot Teğmen Hasan Saygılı, Pamuk Nine, Abalı Baba…
– Yazı ve haber başlıklarının her sözcüğü büyük harfle başlar:
Avrupa Kültüründe Kusursuz Dil Arayışı
Kimi Yabancı Sözcüklere Türkçe Karşılık Önerileri
– Toplumların yaşamlarını etkileyen tarihsel, bilimsel, edebî vb. olay, olgu, oluşum, eylem ve grup/ topluluk adları büyük harfle başlar:
Kurtuluş Savaşı, Fransız Devrimi, Meşrutiyet Dönemi, Millî Edebiyat, Lozan Antlaşması, Beş Hececiler, Servet-i Fünun Edebiyatı, İkinci Yeni, Şeyh Sait İsyanı, Çanakkale Savaşı, Lale Devri…
- Yazışmalarda ve konuşma metinlerindeki seslenme sözcükleri büyük harfle başlar:
Saygıdeğer Hemşerilerim,
Canım Kardeşim,
Değerli Konuklar,
Sevgili Arkadaşlar,
- Bir özel adla tür adından oluşan tamlama biçimindeki tür adlarında -bu sözcükler bileşip kalıplaşmamışsa- özel ad büyük harfle, tür adı küçük harfle başlar:
Maraş dondurması, Urfa kebabı, Ankara kedisi, Türk milleti, Fransız mutfağı, Türk bayrağı, Karadeniz hamsisi, Van kedisi…
Ay, Gün Adları, Tarih ve Saat Yazımı
- Tarihler; gün, ay ve yıl sıralaması gözetilerek şu biçimlerden biriyle yazılır:
20 Ocak 1983
20.01.1983
20.1.1983
20.I.1983
20/1/1983
20/01/1983
- Ay ve gün adları, belli bir tarihi bildirdiklerinde büyük harfle başlar:
16 Ağustos 2005
14 Temmuz 1999 Pazartesi
Her yıl 10 Kasım’da
Belli bir günü ya da tarihi yanındaki sayıyla belirtmeyen ay ve gün adları büyük harfle başlamaz:
Bütünleme sınavları geçen yıl eylül ayında yapılmıştı.
Her yıl nisan ayında bir araya geliriz.
Kısaltmaların yazımı
Kurum ve kuruluş adları, özel adlar ve kimi sözcükler kısaltma biçiminde yazılabilir. Kişi adlarını ve sözcükleri, zorunlu olmadıkça kısaltmamalıyız. Uluslararası kısaltmalarla Silahlı Kuvvetler’in kullandığı kısaltmaların yerleşik biçimlerini kullanmak gerekir.
- Kurum ve kuruluş adlarının kısaltması, her sözcüğün ilk harfi alınarak yapılır. Büyük harflerle yazılması gereken bu kısaltmalarda harfler arasına nokta koymak gerekmez:
TC, TBMM, TSE, BJK, TTK…
- Ek getirirken kısaltmanın açılımı değil, son harfinin okunuşu dikkate alınır ve bu ekler kesme işaretiyle ayrılarak yazılır:
MSÜ’nün, TBMM’de, TCDD’ye…
Türkçede, yanında kalın sıradan bir ünlü bulunmadıkça ünsüzler ince okunduğundan, son harfi K ya da H olan kısaltmalar bu ince okunuşa göre ek alır:
GSMH’nin, HSYK’de, TDK’den…
