Zencefilgiller familyasına ait zerdeçal bitkisi, içerdiği kurkumin maddesi sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir ve sindirime yardımcı olur. Aşırı tüketimi konusunda dikkatli olunmalıdır.
Birçok faydalı baharatın arasında yerini alan zerdeçal bitkisi, zencefilgiller familyasına ait köklü bir bitkidir. Pek çok isme sahip olan bu bitki; Hint safranı, zerdeçap veya kurkuma gibi isimlerle de anılmaktadır. Yaprakları iri ve çiçeklerinin sarı olması ile dikkat çeken zerdeçalın boyu 180 cm’ye kadar ulaşabilmekte, genellikle tek yıllık bitki olarak karşımıza çıkmakta ve yaprak boyu yaklaşık 75 cm’ye erişmektedir.
Tropikal bir bitki olup sıcak ve nemli bir ortamda yetişmesi uygun olan zerdeçal, ne yazık ki ülkemizde yetişmemektedir. Senelerden beri Asya’da doğal şifa kaynakları arasında yerini alan bu sağlık dostu bitki, günümüzde de popülerliğini korumaktadır. Yemeklerimize lezzet veren köri baharatının içeriğinde zerdeçal da bulunmaktadır. Sadece yemeklerde baharat olarak kullanılmayan zerdeçalın aynı zamanda insan sağlığı için sayısız faydası olan çayı da yapılmaktadır.
ZERDEÇAL ÇAYI NASIL SAKLANIR?
Zerdeçal bitkisinin genellikle toz hali daha çok tercih edilmektedir. Toz zerdeçalın etkisini ve tazeliğini yitirmemesi için cam kavanozun içerisine koyulduktan sonra ağzı hava almayacak şekilde kapatılmalıdır. Hava alan baharat etkisini kaybedebilir. Bu baharatın yaz aylarında buzdolabında saklanması tavsiye edilir. Zerdeçal çayı saklamak için ise nemden ve ısıdan uzak, kuru bir ortam tercih edilmelidir.
ZERDEÇALIN YEMEKLERDE VE ÇAY OLARAK KULLANIMI
Zencefilgiller ailesine mensup bitkilerden biri olan zerdeçal, toz haliyle birçok yemeğin lezzet kaynağı olmayı başarabilmiştir. Tadının acımsı olmasına rağmen, yemeklere lezzet ve renk vermesiyle öne çıkar. Özellikle etlerin marine edilmesi için kullanılan baharatlar arasında yerini alır; et yemekleri dışında çeşitli tatlı ve çorbalara da katılır.
Ancak birçok hastalığa şifa kaynağı olduğu bilinen zerdeçal çayının, yemeklerde kullanılması önerilmemekte, daha çok tek başına tüketilmesi ve şifa kaynağı olarak kullanılması söz konusudur.
ZERDEÇAL ÇAYININ BİLİMSEL FAYDALARI VE KURKUMİN ETKİSİ
Geçmişten günümüze birçok alanda kullanılan zerdeçalın yararını ortaya çıkaran ve aynı zamanda baharata hoş sarı rengi veren maddenin kurkumin olduğu belirtilebilir. Kurkumin, zerdeçal çayının adeta mucizevi etkilerini ortaya çıkarır.
Zerdeçal çayının faydaları olarak şunları saymak mümkündür:
-
Bağışıklık Sistemi: Kurkumin maddesi bakterilere karşı savaşır, vücudu dirençli tutarak zayıflayan bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
-
Kalp Sağlığı: Kalp rahatsızlıklarını engelleyerek kalbi koruyucu bir etki gösterir.
-
Kanserle Mücadele: Kurkumin, hücrelerin olumsuz etkilenmesini ve kanser riskinin en alt seviyeye inmesini sağlar. Tümörlerle savaşarak kanser hücreleri haline gelmelerinin önüne geçer.
-
Sindirime Destek: Sindirime yardımcı olan bir besindir.
-
Zihinsel Fonksiyonlar: İçerdiği etkin maddeler dolayısıyla zihni kuvvetlendirir ve Alzheimer gibi zihinsel fonksiyonların körelmesinden kaynaklı rahatsızlıkları önlemeye yardımcı olur.
-
Karaciğer Sağlığı: Karaciğer dostu olarak bilinir ve bu organın sağlıklı işleyişinde önemli bir paya sahiptir.
-
Kan Şekeri: Kurkumin maddesi şeker hastaları için önemli bir şifa kaynağıdır; kan şekeri seviyesini düzenler. Bu nedenle diyabet hastalarının düzenli tüketimi önerilebilir.
ZERDEÇAL ÇAYI BESİN DEĞERLERİ VE KALORİSİ
Zerdeçal, sofralarda, birçok ana yemekte ve çorbada kullanılsa da en faydalı hali çay olarak tüketilmesidir. Zerdeçalı ön plana çıkaran kurkumin maddesi haricinde bolca C ve B6 vitaminleri bulunur. Ayrıca potasyum, demir ve manganez gibi mineraller de içerir.
Toz zerdeçalın besin değeri oldukça güçlüdür. Kullanım alanı geniş olan bu baharatın 100 gramında 312 Kcal değeri bulunmaktadır. 100 gramdaki besin değerleri şöyledir:
-
Karbonhidrat: 67 gram
-
Lif: 22,7 gram
-
Protein: 9.7 gram
-
Yağ: 3,3 gram
TÜKETİM UYARILARI VE ZARARLARI
Birçok hastalığın deva kaynağı olabilen zerdeçal çayının bilindiği üzere büyük bir zararı yoktur. Yine de diğer içeceklerde olduğu gibi bu bitki çayının aşırı tüketimi bazı hastalıklara yol açabilir. Bu hastalıklardan biri de mide rahatsızlıkları olabilmektedir. Bu nedenle zerdeçal çayının bir uzman önderliğinde, tavsiye edilen miktarda tüketilmesi önerilmektedir.
