Entamoeba histolytica, insanda hastalık yaptığı kesin olarak bilinen tek amip türüdür. Bu parazit, genellikle kirli su ve gıdalarla bulaşır ve bağırsaklarda iltihaplanmaya yol açarak amipli dizanteri adı verilen hastalığa neden olur. Bazı vakalarda karaciğer, akciğer ve beyin gibi organlarda amip apseleri gelişebilir.
Entamoeba Histolytica Nasıl Bulaşır?
- Kirli su ve yiyecekler: Dışkı ile kontamine olmuş gıdalar en önemli bulaşma yoludur.
- Doğrudan temas: Enfekte kişilerin dışkısı ile temas sonucu insandan insana geçebilir.
- Dolaylı yollar: Hamam böcekleri ve sinekler kistleri taşıyabilir.
- Toplu yaşam alanları: Hapishane, kışla, akıl hastanesi gibi hijyenin düşük olduğu yerlerde yayılma riski yüksektir.
Entamoeba Histolytica Belirtileri
Kuluçka süresi genellikle 7–14 gün olup bazen birkaç aya kadar uzayabilir. Belirtiler:
- Karın ağrısı ve kötü kokulu dışkılama
- İshal, mukus ve kanlı dışkı
- Kilo kaybı ve iştah azalması
- Karaciğer apsesi: sağ lopta büyüme ve ağrı
- Akciğer ve beyin apseleri: göğüs ağrısı, öksürük, baş ağrısı
Amipli dizanteri, diğer ishallerden kanlı dışkılama ile ayrılır. Bu durumda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Entamoeba Histolytica Tanısı
Tanı için:
- Dışkı örneklerinin mikroskobik incelemesi
- Endoskopik yöntemlerle doku örneği alınması
- Dışkının makroskobik incelenmesi (koku, kıvam, mukus ve kan varlığı)
Bu yöntemlerle hastalık kesin olarak teşhis edilebilir.
Entamoeba Histolytica Tedavisi
- Antiparaziter ilaçlar (örn. metronidazol, tinidazol)
- Antibiyotikler: Trofozoid ve kist formuna etki eden kombinasyonlar
- Beslenme desteği: Kalorisi yüksek gıdalar, sıvı desteği veya damar yoluyla beslenme
- Cerrahi müdahale: Bağırsak delinmesi veya ağır apselerde gerekebilir
Tedavi süresi hastalığın evresine göre değişir:
- Birinci evre: 7–12 gün
- İkinci evre: 10–20 gün
Erken tedavi, hastalığın ağır komplikasyonlara dönüşmesini engeller.
Entamoeba Histolytica’dan Korunma Yöntemleri
- Elleri sık sık sabunla yıkamak
- Çiğ sebze ve meyveleri sıcak suyla iyice temizlemek
- İçme suyunu kaynatmak veya klorlamak
- Karasinek ve hamam böcekleriyle mücadele etmek
- Belirti gösteren kişilerin kalabalık ortamlara girmemesi
Hijyen kurallarına dikkat etmek, bu hastalığın yayılmasını önlemenin en etkili yoludur.
Sonuç
Entamoeba histolytica, erken teşhis ve doğru tedavi ile kontrol altına alınabilen ancak ihmal edildiğinde ölümcül olabilen bir paraziter hastalıktır. Özellikle kanlı ishal görüldüğünde vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.
