Kardiyovasküler hastalıklar, dünya genelinde ölüm nedenleri arasında %30’luk oranla ilk sırada yer alıyor. Türkiye’de de en sık görülen sağlık sorunlarından olan bu hastalıklar, yüksek tansiyon (hipertansiyon), kalp krizi, kalp yetmezliği gibi ciddi tablolarla kendini gösterebiliyor. Erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleri ise hayat kurtarıcı olabiliyor. Peki, en yaygın ve tehlikeli kalp hastalıkları nelerdir, belirtileri nasıl anlaşılır? İşte detaylı rehber.
1. Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Sessiz Katil
Kan basıncının sürekli olarak 140/90 mmHg değerinin üzerinde seyretmesi, hipertansiyon olarak tanımlanır. Türkiye’de en sık görülen kardiyovasküler hastalıktır. Hastaların yaklaşık %90’ında tek bir neden bulunamaz (esansiyel hipertansiyon). Geri kalan %10’luk kısımda ise böbrek hastalıkları, tiroid problemleri veya uyku apnesi gibi altta yatan bir neden vardır.
Risk Faktörleri:
-
Ailesel yatkınlık (genetik)
-
Obezite ve hareketsiz yaşam
-
Aşırı tuz tüketimi
-
Sigara ve alkol kullanımı
-
Stres ve kaygı bozuklukları
-
Diyabet (şeker hastalığı)
Belirtileri ve Vücuda Etkileri:
Hipertansiyon genellikle “sessiz” ilerler ve çoğu zaman belirgin bir semptom göstermez. Ancak uzun vadede;
-
Kalp krizi ve kalp yetmezliği
-
İnme (felç)
-
Böbrek yetmezliği
-
Görme kaybı
gibi ciddi sağlık problemlerine yol açar. Nadiren baş ağrısı, burun kanaması, kulak çınlaması ve baş dönmesi gibi belirtiler görülebilir.
2. Akut Koroner Sendrom: Kalp Krizinin Habercisi
Kalbi besleyen koroner damarlardaki ani tıkanıklık veya ciddi daralmanın neden olduğu bir dizi ciddi semptomu tanımlar. Kalp krizini de içeren, acil müdahale gerektiren hayati bir durumdur.
Kritik Belirtileri:
-
Göğüste 15-20 dakikadan uzun süren şiddetli baskı, yanma veya ağrı
-
Ağrının sol kola, çeneye, sırta veya mide bölgesine yayılması
-
Soğuk soğuk terleme ve nefes darlığı
-
Bulantı, kusma ve ani baş dönmesi
-
Aşırı halsizlik ve kaygı hissi
3. Kalp Yetmezliği: Kalbin Pompa Gücünün Zayıflaması
Kalbin, vücudun ihtiyacı olan kanı yeterli miktarda pompalayamaması durumudur. Toplumun yaklaşık %20’sini etkiler ve erkeklerde görülme sıklığı daha yüksektir.
Başlıca Nedenleri:
-
Koroner arter hastalığı (damar tıkanıklığı)
-
Yüksek tansiyon
-
Geçirilmiş kalp krizleri
-
Kalp kapakçığı hastalıkları
-
Kardiyomiyopati (kalp kası hastalıkları)
Belirtileri:
-
Nefes darlığı (özellikle yatarken artan)
-
Bacaklarda, ayak bileklerinde şişlik (ödem)
-
Sürekli yorgunluk ve halsizlik
-
Çabuk yorulma
-
İştahsızlık ve öksürük
4. Aort Anevrizması: Ana Atardamarda Balonlaşma
Vücudun en büyük atardamarı olan aortta, damar duvarının zayıflayıp genişlemesi (balonlaşması) ile oluşur. En büyük riski, anevrizmanın yırtılması veya patlamasıdır ki bu durum ölümcül iç kanamalara yol açabilir.
Risk Faktörleri ve Belirtileri:
Çoğunlukla belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan görüntüleme sırasında tesadüfen tespit edilir. Risk faktörleri arasında ileri yaş, sigara kullanımı, yüksek tansiyon ve ailesel yatkınlık bulunur. Yırtılma durumunda ise ani, yırtıcı tarzda göğüs/sırt ağrısı, nefes darlığı ve şok tablosu görülür.
5. Atriyal Septal Defekt (ASD): Kalp Kulakçıklarında Delik
Kalbin sağ ve sol kulakçıklarını ayıran duvarda doğuştan gelen bir delik olmasıdır. Bu delik, temiz ve kirli kanın karışmasına neden olarak kalbin sağ tarafında ve akciğerlerde basınç artışına yol açar.
Belirtileri:
-
Çabuk yorulma
-
Nefes darlığı
-
Çarpıntı
-
Sık akciğer enfeksiyonu geçirme
-
Bacaklarda şişlik
Kardiyovasküler Hastalıklardan Korunma ve Tedavi Yöntemleri
Kalp hastalıklarının tedavisi, hastalığın türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Ancak tüm bu hastalıklardan korunmada ve tedavi sürecini desteklemede etkili olan temel yöntemler şunlardır:
-
Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme (Akdeniz tipi diyet), düzenli egzersiz, sigara ve aşırı alkolden uzak durma, stres yönetimi.
-
İlaç Tedavisi: Tansiyon ilaçları, kan sulandırıcılar, kolesterol düşürücü ilaçlar, kalp yetmezliği ilaçları.
-
Girişimsel Yöntemler: Anjiyografi, stent yerleştirilmesi, ASD’nin kateter ile kapatılması.
-
Cerrahi Müdahaleler: Koroner bypass ameliyatı, kalp kapakçığı ameliyatları, aort anevrizması onarımı.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
-
Kalp hastalıklarının ilk belirtileri nelerdir?
Göğüs ağrısı/baskısı, nefes darlığı, çarpıntı, açıklanamayan yorgunluk ve bacaklarda şişlik en sık görülen erken uyarı işaretleridir. -
Tansiyon ilacı kullanmaya başlayınca ömür boyu kullanmak zorunda mıyım?
Esansiyel hipertansiyonda genellikle evet, tedavi ömür boyu sürer. Ancak ciddi yaşam tarzı değişiklikleri (kilo verme, tuzu kısıtlama) ile ilaç dozları azaltılabilir veya nadiren kesilebilir. -
Kalp krizi geçirdiğimi nasıl anlarım?
Göğüs kafesinizin ortasında 15-20 dakikadan uzun süren, dinlenmekle geçmeyen, kolunuza, çenenize veya sırtınıza yayılabilen ezici bir ağrı veya baskı hissediyorsanız, vakit kaybetmeden 112’yi arayın. -
Aort anevrizması için kimler risk altında?
60 yaş üstü erkekler, uzun süre sigara kullanmış kişiler, kontrolsüz hipertansiyonu olanlar ve ailesinde aort anevrizması öyküsü bulunanlar yüksek risk grubundadır.
