Çöküntü depremleri, yer altındaki boşlukların (mağaralar, kömür ocakları, tuz ve jipsli arazilerdeki erime boşlukları gibi) çökmesi sonucu oluşan deprem türüdür. Enerjileri az ve hissedilir alanları dardır. Bu nedenle, diğer depremlere nazaran daha az zarar verirler.
Çöküntü Depremlerinin Oluş Sebepleri:
- Karstik Aşınma: Karstik bölgelerde bulunan kireçtaşlarının suyla aşınması sonucu yeraltında mağaralar oluşur. Bu mağaraların tavanlarının zamanla çökmesi çöküntü depremlerine sebep olabilir.
- Madencilik Faaliyetleri: Kömür madenleri gibi yeraltı ocaklarının kazılması sonucu oluşan boşluklar, zamanla çökebilir ve bu da çöküntü depremlerine yol açabilir.
- Yeraltı Sularının Çekilmesi: Aşırı yeraltı suyu pompalaması, yeraltındaki boşlukların çökmesine ve çöküntü depremlerine neden olabilir.
- Meteor Çarpması ve Heyelanlar: Nadir durumlarda, meteor çarpması veya heyelanlar da yeraltındaki boşlukların çökmesine ve çöküntü depremlerine yol açabilir.
Çöküntü Depremlerinin Özellikleri:
- Enerjileri Düşüktür: Çöküntü depremleri, diğer deprem türlerine kıyasla daha az enerjiye sahiptir. Bu nedenle, daha az sarsıntı üretirler ve daha küçük bir alana yayılırlar.
- Hissedilir Alanları Dardır: Çöküntü depremlerinin sarsıntıları, sadece deprem kaynağına yakın bölgelerde hissedilir. Bu alan genellikle birkaç kilometreyi geçmez.
- Zararları Azdır: Çöküntü depremleri, binalarda ve altyapıda önemli hasarlara yol açmazlar. Ancak, yeraltındaki yapılarda (mağaralar, maden ocakları vb.) çökmelere neden olabilirler.
Türkiye’de Çöküntü Depremleri:
Türkiye, karstik arazileri ve madencilik faaliyetleri açısından zengin bir ülkedir. Bu nedenle, çöküntü depremleri Türkiye’de de görülmektedir. Ülkemizde kaydedilen en bilinen çöküntü depremlerinden biri 1968 yılında Dinar’da meydana gelen depremdir.
Çöküntü Depremlerinden Korunma:
Çöküntü depremlerinden tamamen korunmak mümkün değildir. Ancak, bu depremlerin riskini azaltmak için bazı önlemler alınabilir. Bu önlemlerden bazıları şunlardır:
- Karstik arazilerde yer alan yapılarda gerekli önlemlerin alınması
- Maden ocaklarında ve yeraltı tesislerinde riskli alanların belirlenmesi ve bu alanlarda gerekli önlemlerin alınması
- Yeraltı sularının aşırı pompalanmasının önlenmesi
