Kadir Has Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Tekgüç’ün araştırması, TÜİK’in enflasyon verilerinin gerçek enflasyonun altında ölçülmüş olabileceğini ortaya koydu. Araştırmaya göre Aralık 2019-Aralık 2022 dönemindeki birikimli enflasyon, resmi rakamlardan yüzde 32.2 daha yüksek.
Kadir Has Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Tekgüç’ün yaptığı araştırma, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyon verilerinin gerçek enflasyonun altında ölçülmüş olabileceğini gösterdi. Hanehalkı Bütçe Anketi verileri ve gıda harcamalarının payını dikkate alarak yapılan çalışmada, Aralık 2019-Aralık 2022 dönemindeki birikimli enflasyonun resmi rakamlardan yüzde 32.2 daha fazla olduğu tahmin edildi.
HANE HALKLARININ GIDA HARCADIĞI PAYINDA BELİRGİN ARTIŞ
Prof. Tekgüç’ün Kısa Dalga’ya yaptığı açıklamaya göre, Hanehalkı Bütçe Anketi ve hanelerin gıda harcamalarının yüzdesi dikkate alındığında dikkat çekici sapmalar bulunuyor. 2022 ve 2023’te hanelerin gelirinin, 2019 fiyatlarıyla olması gerekenden yüksek kalması enflasyonun az ölçülmüş olabileceğine işaret ediyor.
TÜİK verilerine göre reel olarak aynı gelirde olması gereken hanelerin gıda harcama yüzdesinin yüzde 23’e yakın göründüğünü belirten Tekgüç, “2019’da ortanca hanenin tüketimi aylık 4,165 TL’ydi. 2022 ve 2023’e gelindiğinde gıda harcamalarının toplam harcamalara oranı normal zamanlarla açıklanamayacak bir sıçrama gösterdi” dedi.
ENFLASYON HESABINDAKİ FARKLILIK
Tekgüç, 2011-2016 döneminde gelir grupları ve gıda harcamaları arasında stabil bir ilişki olduğunu, ancak 2022 ve 2023’te bu ilişkinin yukarı doğru kaydığını vurguladı. Ortanca hanenin 2016-2019 arasında gelirinin yüzde 22-23’ünü gıdaya harcadığını, 2022-2023’te ise aynı gelirdeki bir hanenin gelirinin yüzde 28-29’unu gıdaya harcamaya başladığını ifade etti.
Bu sıçramayı açıklamanın en olası nedeninin 2020-2023 yıllarında enflasyonun olduğundan az ölçülmesi olduğunu belirten Tekgüç, “TÜFE endeksi ile yapılan düzeltmede olması gerekenden az olduğu için 2022 ve 2023’te hanelerin geliri, 2019 fiyatlarıyla olması gerekenden yüksek kaldı” değerlendirmesinde bulundu.
ALTERNATİF ENFLASYON HESABI
Tekgüç, alternatif TÜFE hesaplamasında 2019 Aralık-2022 Aralık kümülatif enflasyonunun yüzde 156 yerine yüzde 238 alınması gerektiğini öne sürdü. Bu durumun 2022 itibariyle gerçek enflasyonun resmi enflasyondan yüzde 32.2 fazla olduğu anlamına geldiğini ifade etti.
Araştırma, COVID-19 döneminde Hanehalkı Bütçe Anketi’nin yapılamaması ve hanelerin harcama alışkanlıklarındaki değişimlerin enflasyon ölçümünü etkilemiş olabileceğini gösteriyor.
