Çok sayıda ülke lideri, çok taraflı iş birliğinin uçurumun eşiğinde olduğuna dair artan endişeler arasında, Birleşmiş Milletler (BM) iklim değişikliği zirvesi (COP30) öncesinde bugün ve yarın Brezilya’nın Amazon şehri Belem’de bir araya geliyor. Toplantılarda, iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınmak ve emisyonları kontrol altına almak için yeni stratejiler görüşülüyor.
Küresel iklim müzakerelerinin 30. yılında dünya liderleri, iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden nasıl kaçınılacağını görüşmek üzere Brezilya’nın Amazon şehri Belem’de toplanıyor. Geçen 30 yıllık süre zarfında emisyonlardaki öngörülen artış bir miktar dizginlenmiş olsa da, Paris Anlaşması’nın sıcaklık artışı hedefleri için mevcut çabaların yetersiz olduğu belirtiliyor.
Brezilya’nın COP30 başkanlığı himayesinde gerçekleşen bu iki günlük toplantıda, 53 devlet başkanı ve 40’tan fazla yerel lider konuşma yapacak. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de konuşmacılar arasında olması bekleniyor.
ABD’NİN YOKLUĞU VE KÜRESEL DİPLOMASİ
Dünyanın en kirletici beş ekonomisinden dördünün lideri (Çin, ABD, Hindistan ve Rusya) toplantıda yer almazken, yalnızca Avrupa Birliği’nin lideri konuşma yapacak. Özellikle iklim değişikliğini reddeden ABD yönetimi, müzakerelere üst düzey yetkili göndermemeyi tercih etti.
Bazı uzmanlar, ABD’nin yokluğunun “şans olarak görülebileceğini” düşünüyor. Açık Toplum Vakfı’nın programlardan sorumlu başkan yardımcısı ve Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva’nın eski adalet bakanı Pedro Abramovay, “ABD’nin katılımı olmadan gerçek anlamda çok taraflı bir görüşmenin gerçekleştiğini görebiliriz,” dedi.
Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva’nın Latin Amerika dışındaki ülkelerden, özellikle Çin, Afrika, Güneydoğu Asya ve Avrupa liderleriyle bu konuda görüşmelerde bulunduğu kaydedildi. Lula, çarşamba günü Çin Başbakan Yardımcısı, Finlandiya ve Avrupa Birliği liderleriyle birebir görüşmeler yaparken, bugün ise İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile ikili görüşmeler planlıyor.
METAN EMİSYONU HEDEFİNE FİNANSAL DESTEK
Brezilya, ülkeleri yeni vaatlerde bulunma fikrinden vazgeçip, gezegenin ısınmasına neden olan emisyonları kontrol altına alma ve aşırı hava olaylarına karşı hayat kurtarıcı çözümleri finanse etme çabalarına yönelik daha önce verilmiş sözleri yerine getirmeye çağırdı.
Bu önlemlerden biri, 2030 yılına kadar küresel metan emisyonlarını 2020 seviyelerine göre en az %30 oranında azaltmayı hedefleyen COP26 anlaşması. Bilim insanları, ısınmayla mücadelede ilk adım olarak güçlü sera gazı emisyonlarını durdurmaya çağırırken, metan emisyonları 2021’de Glasgow’da düzenlenen BM zirvesinde verilen sözden bu yana arttı.
New York’un eski Belediye Başkanı, milyarder Michael Bloomberg, küresel uydu ağından metan izleme verilerinin toplanmasını güçlendirmek adına 100 milyon dolarlık bir yatırım yapacağını duyurdu. Bu yatırım, Avustralya, Endonezya, Meksika ve Nijerya’nın da aralarında bulunduğu dokuz ülkenin yanı sıra Kaliforniya ve New Mexico gibi ABD eyaletlerinin metan sızıntılarını azaltmak için yürüttüğü politika çalışmalarını da destekleyecek.
Girişimi destekleyen Fransa Cumhurbaşkanı Macron, “Paris Anlaşması’nın üzerinden 10 yıl geçti ve artık iklim değişikliğiyle mücadelede belirleyici cephe olan kömür ve metana karşı hızlı ve etkili bir şekilde harekete geçmek için gereken teknolojiye ve uluslararası ivmeye sahibiz,” dedi.
VARLIKLI ÜLKELERDEN FİNANSMAN BEKLENTİSİ
Dünya Liderleri Zirvesi, Brezilya’nın öne çıkan önerisi olan Tropikal Ormanları Koruma Yatırım Fonu’nun kaderini belirleyebilir. Bu fon, tehlike altındaki ormanların ve bu ormanlarda yaşayan insanların korunmasını desteklemek için çok taraflı bir finansman mekanizması olarak tanımlanıyor.
Brezilya, ülkelerden fona yatırım yapmalarını istedi. Ancak fonun çalışma şeklini belirlemeye yardımcı olan Birleşik Krallık, çarşamba günü finansman sağlamayacağını açıklayarak erken bir hayal kırıklığına neden oldu.
Lula, ülkesinin fona 1 milyar dolarlık bir yatırım yapacağını duyururken, Endonezya’nın da buna eşit bir yatırım sözü verdiğini söyledi. Çin de katkıda bulunacağını belirtti ancak miktarı henüz açıklamadı. Zengin ve sanayileşmiş ülkelerin hiçbiri henüz katkılarını açıklamadı; Lula bu durumun bugün değişmesini umuyor.
