Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Brezilya’nın Belém kentindeki 30. Taraflar Konferansı (COP30) öncesinde düzenlenen Liderler Zirvesi’nin açılış oturumunda konuştu. Guterres, küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelere göre 1,5 santigrat derecede (C) sınırlayamamanın “ahlaki bir başarısızlık ve ölümcül bir ihmal” olacağını dile getirdi.
1,5 DERECE SINIRI YAŞANABİLİR BİR GEZEGEN İÇİN KIRMIZI ÇİZGİ
BM Genel Sekreteri, 1,5 C sınırının geçici olarak aşılmasının bile “her ulus için çok daha büyük yıkım ve maliyetlere yol açabileceği” uyarısında bulundu. Guterres, bu durumun ekosistemleri “felaket ve geri döndürülemez dönüm noktalarının ötesine itebileceğini” ve “milyarlarca insanı yaşanmaz koşullara maruz bırakabileceğini” ekledi.
Yaklaşık 30’dan fazla ülkenin devlet başkanlarına hitap eden Guterres, 1,5 C hedefini yaşanabilir bir gezegen için “kırmızı çizgi” olarak nitelendirdi. Liderleri, aşırı ısınmanın etkilerini en aza indirmek amacıyla “temel bir paradigma değişikliği” yapmaya çağırdı.
Guterres, iklimi istikrara kavuşturma çabalarının “halkı aldatan ve ilerlemeyi engelleyen” fosil yakıt şirketleri tarafından engellendiğini belirtti. Fosil yakıt endüstrilerini, lobicilik faaliyetlerine milyarlar harcamakla ve ilerlemeyi engellemekle suçladı.
“Fosil yakıtlara yatırım yapmak, insanlığa ve kendi ekonomilerinize karşı bir yatırımdır. Fosil yakıt sübvansiyonlarına yatırılan her dolar, sağlığımızdan ve ortak geleceğimizden çalınan bir dolar demektir” dedi.
KÜRESEL ISINMA TAHMİNLERİ VE MALİ YÜK
Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ) verilerine göre, gezegeni ısıtan seragazı emisyonları rekor seviyeye ulaştı. 2025 yılının kayıtlara geçen en sıcak ikinci veya üçüncü yıl olma yolunda ilerlediği, en sıcak 10 yılın tamamının ise son 10 yılda yaşandığı belirtildi.
Guterres, bazı ilerlemeler kaydedilmesine rağmen bunun yetersiz olduğunu ifade etti. Mevcut planların tam olarak uygulanması halinde dahi dünyanın yaklaşık 2,3 C’lik bir sıcaklık artışına doğru yol alacağını hatırlattı.
Gelişmekte olan ülkelerin iklim felaketlerine uyum sağlamaları ve enerji dönüşümleri için ihtiyaç duydukları mali destek beklentisi dile getirildi. Ancak mali taahhütlerin, Bakü’deki COP29’da kararlaştırılan yıllık 1,3 trilyon dolarlık hedefin çok altında kaldığı vurgulandı. Guterres, gelişmiş ülkelerin bu hedefe ulaşmak için net bir yol belirlemeleri gerektiğini kaydetti.
