İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik 8 Ekim 2023’te başlattığı ve 2 yıldır aralıksız sürdürdüğü saldırılar, sağlık çalışanlarına yönelik hedef alıcı operasyonlarla insani trajediye dönüştü. Gazze’deki Sağlık Bakanlığının güncel verilerine göre, saldırılarda 1701 sağlık çalışanı hayatını kaybederken, 362 sağlık çalışanı ise İsrail hapishanelerinde keyfi olarak alıkonuldu veya zorla kaybedildi.
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ DAĞILIMI
Gazze’deki hükümetin Basın Ofisi Müdürü İsmail es-Sevabite, hayatını kaybeden sağlık çalışanlarından 157’sinin doktor, 366’sının hemşire, 103’ünün eczacı, 254’ünün tıbbi asistan ve 611’inin idari sağlık personeli olduğunu açıkladı. Alıkoyulan sağlık çalışanları arasında ise 88 doktor, 132 hemşire, 72 sağlık teknisyeni ve 47 idari çalışan bulunuyor.
İsrail’in sağlık personeline yönelik öldürme ve alıkoyma politikası, Gazze’deki sağlık personeli sayısında ciddi azalmaya yol açtı. Sağlık Bakanlığı ve insan hakları raporlarının defalarca vurguladığı gibi, bu durum özellikle hastalara ve yaralılara hizmette ağır sıkıntılara neden oldu. İlaç ve tıbbi malzeme eksikliği ile birlikte sağlık sistemine yönelik doğrudan saldırılar, sektörü çöküşün eşiğine getirdi.
HAYATINI KAYBEDEN DOKTORLARDAN BAZILARI
İsrail saldırılarında hayatını kaybeden veya alıkonulan sağlık çalışanları arasında bölgede kritik görevler üstlenen isimler yer aldı:
-
Adnan el-Burş: Şifa Hastanesi Ortopedi Bölüm Başkanı Adnan el-Burş, Aralık 2023’te alıkonulduktan aylar sonra Mayıs 2024’te İsrail hapishanesinde hayatını kaybetti. Burş, Gazze’nin kuzeyindeki Nuseyrat bölgesinde bulunan El-Avde Hastanesi’nde çalışırken alıkonulmuştu.
-
Muhammed Nimr Gazaat: Çocuk cerrahisi ve genel cerrahi uzmanı Muhammed Nimr Gazaat, 12 Mayıs 2024’te Deyr el-Belah’taki İsrail hava saldırısında diş hekimi oğlu Yusuf ile birlikte öldürüldü. Tıp eğitimini Mısır ve İngiltere’de alan Gazaat, Şifa Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümü kurucuları arasında yer alıyordu.
-
İyad er-Rantisi: Kadın hastalıkları uzmanı İyad er-Rantisi, alıkonulduktan sonra 17 Kasım 2024’te İsrail hapishanesinde işkence sonucu yaşamını yitirdi. Kemal Advan Hastanesine yapılan baskında gözaltına alınan Rantisi, aynı hastanenin doğum servisi başkanlığını yürütüyordu.
-
Ömer Feravne: Kadın hastalıkları uzmanı Ömer Feravne, 15 Ekim 2024’te Gazze’nin Tel el-Heva semtindeki evine düzenlenen hava saldırısında eşi, çocukları ve torunlarıyla birlikte öldürüldü. Gazze’deki İslam Üniversitesi Tıp Fakültesinde Öğretim Üyeliği yapan Feravne, fakülte dekanlığı görevini de üstlenmişti.
-
Rafet Leb: Şifa Hastanesi Dahiliye Bölüm Başkanı Rafet Leb, 18 Kasım 2024’te İsrail saldırısında hayatını kaybetti. Şeyh Hamed Rehabilitasyon ve Protez Hastanesinin yönetimini üstlenen Leb, Endonezya Hastanesi doktorlarına da eğitim veriyordu.
-
Hamdi en-Neccar: Hamdi en-Neccar, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus’ta bulunan Nasır Hastanesi’nde doktorluk yapıyordu. 1 Haziran 2025’te, evini hedef alan İsrail saldırısında dokuz çocuğu da hayatını kaybeden Neccar, saldırıda aldığı yaralar sonucu daha sonra hayatını kaybetti. Saldırı sırasında görevde bulunan eşi doktor Ala en-Neccar ise sağ kurtuldu.
-
Mervan Sultan: Mervan Sultan, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Endonezya Hastanesi Genel Müdürü ve kalp damar hastalıkları ve cerrahisi uzmanıydı. Sultan, 2 Temmuz’da, eşi, kızı, kız kardeşi ve diğer sekiz aile üyesiyle birlikte, Gazze kentinin batısına sığındığı bir apartmanı hedef alan İsrail hava saldırısında öldürüldü.
KEYFİ OLARAK ALIKONULAN SAĞLIK ÇALIŞANLARI
İsrail ayrıca Gazze’de hayati önem taşıyan görevler üstlenen doktorları alıkoymaktan da geri durmadı. Bu isimler arasında şunlar yer alıyor:
-
Hüsam Ebu Safiyye: Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Kemal Advan Hastanesi Müdürü Hüsam Ebu Safiyye, İsrail ordusu tarafından 24 Aralık 2024’teki baskın sırasında tutuklandı. Saldırıları sonrasında hastanenin birçok bölümü hizmet dışı kalmıştı. Ebu Safiyye daha önce 24 Kasım’da İsrail ordusunun hastaneye yönelik saldırısı sırasında yaralanmış olmasına rağmen görev yerini terk etmeyi reddetmişti. Ebu Safiyye’nin oğlu da İsrail saldırısında hayatını kaybetmişti. İsrail makamları Ebu Safiyye’yi şubat ayında “yasa dışı savaşçı” iddiasıyla gözaltına almış ve daha sonra işkence ve tıbbi ihmal gibi ihlallere maruz kaldığı ortaya çıkmıştı.
-
Mervan El-Hams: Ebu Yusuf Neccar Hastanesi Müdürü ve Gazze’deki sahra hastanelerinin yönetiminden sorumlu Hams, İsrail ordusuna bağlı bir askeri birim tarafından 21 Temmuz’da doktorluk görevi sırasında gözaltına alındı. Sağlık Bakanlığı aynı zamanda Bakanlık Sözcüsü olan Hams’ın gözaltına alındığı sırasında uygulanan şiddet sebebiyle ayağından yaralandığını ayrıca nerede tutulduğu ve sağlık durumuna ilişkin hiçbir bilginin olmadığını bildirdi.
-
Tesnim el-Hams: Han Yunus’taki bir sağlık tesisinde hemşire olarak çalışan Doktor Mervan’ın kızı olan Tesnim el-Hams, 3 Ekim’de işe giderken İsrail özel kuvvetleri tarafından kaçırıldı. Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Örgütü, yaptığı açıklamada, silahlı bir birliğin bir araçtan inerek hemşire El-Hams’a saldırdığını, ağzını kapattığını ve ardından kaçırdığını bildirdi.
SAĞLIK SİSTEMİNDEKİ ÇÖKÜŞ VE ULUSLARARASI TEPKİLER
Yaşanan kayıplar, Gazze’deki sağlık sistemini felç etme noktasına getirdi. İsrail’in sağlık çalışanlarını hedef alması, tıbbi hizmetlere erişimi imkansız hale getirirken, uluslararası insan hakları örgütleri bu durumu “savaş suçu” olarak nitelendiriyor. Birleşmiş Milletler ve Kızılay gibi kuruluşlar, sağlık çalışanlarına yönelik saldırıların derhal durdurulması çağrısında bulunurken, İsrail yetkilileri ise iddiaları sorguluyor veya yanıtsız bırakıyor. Bölgede artan insani kriz, acil tıbbi müdahale ve uluslararası koruma taleplerini beraberinde getiriyor.
