DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından yayımlanan bir rapora göre, Türkiye, sosyal koruma ve emeklilik harcamalarına en az bütçe ayıran ülkeler arasında bulunuyor. Raporda, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “Sosyal Koruma Raporu 2024-26: İklim Eylemi ve Adil Geçiş için Evrensel Sosyal Koruma” başlıklı raporuna dayandırılarak Türkiye’nin emeklilere yönelik kamu harcamalarının oldukça düşük olduğu vurgulanıyor.
Küresel ve Türkiye Karşılaştırması
ILO verilerine göre, dünya genelinde sosyal koruma için kamu harcamaları gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 19,3’ü iken, Türkiye’de bu oran sadece yüzde 10,5 seviyesinde. Emeklilik harcamaları açısından dünya ortalaması GSYH’nin yüzde 7,9’u iken, Türkiye bu alanda yüzde 4,3 ile oldukça geride kalıyor.
Avrupa ile Karşılaştırma
Türkiye’nin emeklilik harcamaları, Doğu Avrupa’daki yüzde 9,3 ve Batı Avrupa’daki yüzde 11,3 oranlarına kıyasla oldukça düşük. Bu tablo, Türkiye’nin emeklilik harcamalarına en az bütçe ayıran ülkelerden biri olduğunu gösteriyor.
“Sosyal Güvenlik Bir Karadelik Değil”
DİSK-AR raporu, hükümet yetkililerinin sık sık dile getirdiği “sosyal güvenlik sistemi bütçeye yük oluyor” şeklindeki açıklamaların gerçeği yansıtmadığını belirtiyor. Mart 2024’te yayımlanan “Avrupa’da ve Türkiye’de Emeklilerin Durumu” başlıklı raporda da bu görüş destekleniyor. DİSK-AR, sosyal güvenlik harcamalarının karadelik olmadığını ve emeklilerin daha fazla desteğe ihtiyaç duyduğunu savunuyor.
Sosyal Güvenlikte Küresel Standartların Gerisinde
ILO’nun raporu, Türkiye’nin sosyal koruma ve emeklilik alanında dünya ortalamalarının altında kaldığını ve sosyal güvenlik sisteminin ciddi reformlar gerektirdiğini ortaya koyuyor. Emeklilik sisteminin sürdürülebilirliği ve sosyal koruma mekanizmalarının etkinliği açısından Türkiye’nin önemli eksiklikler yaşadığına dikkat çekiliyor.
