Yeni bir meteorolojik çalışma, küresel sıcaklıkların önümüzdeki beş yıl içinde rekor kırabileceği uyarısında bulunuyor. Çalışmanın verileri ayrıca 2030’dan önce sanayi öncesi döneme kıyasla 2 derecelik daha sıcak bir yıl yaşanma olasılığının düşük olmasına karşın bunun ihtimal olarak değerlendirilmesini dahi “şoke edici” olarak değerlendiriyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) yeni raporuna göre, önümüzdeki beş yıl içinde küresel sıcaklıkların “en az bir yıl” sıcaklık rekorunu kırma olasılığı %80 olarak tahmin ediliyor. Bu durum ise aşırı kuraklıklar, seller ve orman yangınları riskini artırıyor.
Veriler, ilk kez 2030’dan önce, dünyanın sanayi öncesi döneme kıyasla 2 derece daha sıcak olabileceği bir yıl yaşama olasılığının düşük de olsa bulunduğunu gösterdi. Bilim insanları bu olasılığı “şoke edici” ifadesiyle nitelendirdi.
Şimdiye dek kaydedilen en sıcak 10 yılın ardından gelen bu son orta vadeli küresel iklim değerlendirmesi; petrol, gaz, kömür ve ağaç yakmanın bırakılmaması durumunda insan sağlığı, ulusal ekonomiler ve doğal yaşam alanları için büyüyecek tehdide dikkat çekiyor.
Kısa vadeli hava durumu gözlemleri ile uzun vadeli iklim projeksiyonlarını bir araya getiren güncelleme, 2025-2029 dönemi için beş yıllık ortalama ısınmanın sanayi öncesi seviyelerin 1,5 derece üzerinde olma ihtimalinin %70 olduğunu belirtiyor. Bu durum, Paris Anlaşması’nın en iddialı hedefini tehlikeye atabilecek.
2 Derecelik Artış İstatistiklere Konu Oluyor
Rapor ayrıca, önümüzdeki beş yılın en az birinde 1,5 derece eşiğinin aşılma olasılığının %86 olduğunu bildirdi. Bu oran, 2020 raporunda %40’tı. 2024 yılında, 1,5 derece eşiği yıllık bazda ilk kez aşılırken bu sonuç, 2014 öncesi beş yıllık öngörülerde olası dahi görülmüyordu. Üstelik geçtiğimiz yıl, 175 yıllık gözlem kayıtlarının en sıcak yılı olarak da kaydedilmişti.
Dünyanın ne kadar hızlı ısındığını vurgulayan son güncellemede, artık 2 derecelik artış bile istatistiksel bir olasılık olarak değerlendiriliyor. Mevcut güncelleme, aralarında Birleşik Krallık Meteoroloji Ofisi (Met Office), Barcelona Süper Bilgisayar Merkezi, Kanada İklim Modellemesi ve Analizi Merkezi ve Alman Meteoroloji Servisi’nin (Deutscher Wetterdienst) de bulunduğu 15 farklı enstitüden 220 modelin katkısıyla hazırlandı.
2030’dan önce 2 dereceye ulaşma ihtimali ise yaklaşık %1 ile çok düşük bir olasılığa sahip ve bunun gerçekleşmesi, güçlü bir El Nino ile pozitif Arktik Salınım gibi birden fazla ısınma faktörünün aynı anda devreye girmesini gerektiriyor. Ancak bu, daha önce beş yıllık zaman diliminde mümkün görülmeyen bir senaryoydu.
Verilerin derlenmesinde öncü bir rol oynayan İngiltere Meteoroloji Ofisi’nden (Met Office) Adam Scaife, “2 derecenin mümkün olması şoke edici. Önümüzdeki beş yıl için yalnızca %1 olasılık olarak çıktı, ancak iklim ısındıkça bu ihtimal artacak” yorumunda bulundu.
2025 En Sıcak İlk Üç Yıla Girebilir
Öte yandan iklim değişikliğinin etkileri eşit şekilde de dağılmayacak. Kutup kışlarının, küresel ortalamanın 3,5 katı hızla ısınacağı öngörülüyor. Bunun sebeplerinden biri deniz buzunun erimesi. Bu durum da karın doğrudan okyanusa düşmesine ve yansıtıcı kar tabakası yerine okyanusun güneş ısısını emmesine yol açıyor. Amazon yağmur ormanlarının daha fazla kuraklıkla karşı karşıya kalması beklenirken Güney Asya, Sahel bölgesi ve Birleşik Krallık dahil Kuzey Avrupa’da ise daha fazla yağış öngörülüyor.
“İklim için Harekete Geçmeliyiz”
Raporun hazırlanmasına liderlik eden Met Office’ten Leon Hermanson, 2025’in kaydedilen en sıcak üç yıldan biri olma ihtimalinin yüksekliğine işaret etti. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün iklim hizmetleri direktörü Chris Hewitt ise sıcak hava dalgaları ve insan sağlığı açısından “endişe verici bir tablo” çizildiğini dile getirdi. Ancak fosil yakıt emisyonlarının azaltılması halinde ısınmayı sınırlamak için hâlâ geç kalınmadığını belirten Hewitt, “İklim için harekete geçmeliyiz. 1,5 derece kaçınılmaz değil” diye konuştu.
