Gıda zehirlenmesi, bakteri, virüs, parazit ve çeşitli mikroorganizmaların veya onların ürettiği toksinlerin besinlere bulaşarak sindirim sistemini olumsuz etkilemesi sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Prof. Dr. Melih Özel, gıda zehirlenmesini önlemek için alınabilecek temel tedbirleri şöyle sıraladı:
1. Elleri 20 Saniye Kuralına Uygun Yıkayın
Gıda zehirlenmesinden korunmanın en etkili yollarından biri, ellerin temizliğine dikkat etmektir. Yiyeceklerle temas etmeden önce, ellerinizi ılık su ve sabunla en az 20 saniye boyunca iyice yıkayın. Aynı temizlik hassasiyeti, yemek hazırlarken kullanılan kesme tahtası, bıçak, kaşık gibi mutfak gereçleri ile gıda hazırlama yüzeylerinde de gösterilmelidir. Bulaşıklar ve yemek hazırlama yüzeyleri sıcak ve sabunlu suyla yıkanarak sterilize edilmelidir.
2. Çapraz Bulaşmayı Engelleyin: Gıdaları Ayırın
Çiğ gıdalar ve pişmiş gıdaları ayrı tutmak, çapraz bulaşmayı engellemenin temel kuralıdır. Özellikle et ve hayvansal ürünlerin hazırlandığı yüzeylerin cam veya seramikten yapılmış olması tercih edilirken, tahta yüzeyleri unlu mamul ve sebzeler için kullanmak daha sağlıklıdır. Alışveriş sırasında, gıdaların saklanmasında ve yemek hazırlığında da çiğ etleri sebze ve meyvelerden ayırarak mikroorganizmaların yayılmasını engelleyebilirsiniz.
3. Yemekleri Uygun Sıcaklıkta Pişirin
Yemekleri pişirirken doğru sıcaklıkları seçmek, gıda kaynaklı hastalıklardan korunmak açısından büyük önem taşır. Tüm yiyeceklerin uygun sıcaklık derecesine kadar piştiğinden emin olun; yeterince pişirilmeyen yiyecekler bakteri ve toksinlere karşı daha savunmasızdır.
4. Çözülen Gıdaları Yeniden Dondurmayın
Bozulmaya müsait gıdaları hızlıca buzdolabına koyun ya da dondurun. Dondurulmuş yiyecekleri çözerken oda sıcaklığında bekletmek yerine, buzdolabında veya mikrodalga fırının “buz çözme” modunu kullanarak çözdürmek daha güvenlidir. Ayrıca, çözülen gıdaları tekrar dondurmak, mikroorganizmaların çoğalmasına zemin hazırlayacağından, çözdürülen gıdalar hemen tüketilmelidir.
5. Gıda Güvenliğinden Emin Olmazsanız Tüketmeyin
Gıdaların güvenli bir şekilde saklandığından, hijyenik koşullarda hazırlandığından emin değilseniz, bu yiyecekleri tüketmekten kaçının. Özellikle oda sıcaklığında uzun süre kalan yiyecekler, pişirildikten sonra bile toksin ve bakteri barındırabilir.
6. Riskli Gruplar Daha Dikkatli Olmalı
Çocuklar, yaşlı bireyler, hamileler gibi bağışıklık sistemi zayıf olan veya gastrointestinal direnç açısından risk altında olan bireylerin çiğ veya az pişmiş beyaz ve kırmızı et tüketiminde dikkatli olmaları gerekir. Pastörize edilmemiş meyve suları ve süt ürünleri de bu gruplar için riskli olabilir, bu nedenle dikkat edilmelidir.
Gıda Güvenliği İçin Bilinçlenin ve Önlemlerinizi Alın
Gıda güvenliği konusunda gereken önlemleri almak, sağlığınızı korumak açısından önemlidir. Yukarıdaki önerileri dikkate alarak mutfağınızda daha sağlıklı ve güvenli bir ortam sağlayabilirsiniz.